Кирил Арсовски Пржо

Природата, екосистемите и биодиверзитетот се менуваат. Тие стануваат само полоши и за овој факт не постои никаков сомнеж. Но сега, во оваа новосоздадена дебата за вредностите, прашањето не е дали треба да направиме нешто, туку што треба да направиме сега? И можеби, само можеби, еколошкото образование е единственото решение.

Кирил Пржо Арсовски

Поради малиот проток на вода во реката Вардар, за разлика од Дунав, каналот Дунав-Морава-Вардар-Егеј е неизводлив во Македонија, а инвестициите, кои според проценките ќе изнесуваат од 8 до 17 милијарди долари, ја доведуваат во прашање неговата исплатливост.

Кирил Пржо Арсовски

Во последните години се соочуваме со се` поголемо уништување на македонските шуми; огромни површини на шуми се уништени од нелегална сеча или шумски пожари. Во историски период во кој секое дрво прави разлика во глобалните климатски промени, Македонија се` уште гледа на шумите како на ресурс кој чека да биде исцрпен.

Кирил Пржо

Доаѓањето на новата владина гарнитура треба да донесе промени во областа на заштитата на животната средина. Креирање национална стратегија за загадување на воздухот, заштита на урбаното зеленило, унапредување на мрежата на заштитените подрачја, прогласување на Шар Планина за национален парк и заштита на балканскиот рис треба да се првите приоритети на кои треба да се работи.

Кирил Пржо

Градскиот парк во Скопје како и сите останати урбани паркови во државата мора да ја задржат својата основна функција и причина поради кои се посетуваат, а тоа е простор за мир, релаксација и рекреација. Целиот концепт на нов проширен Луна парк во скопскиот градски парк, целосно би го променил не само изгледот, туку и можностите што паркот ги нуди и ќе претставува дополнителен притисок на последното парче големо урбано зеленило во Скопје.

Кирил Пржо

Територијата и популацијата на балканскиот рис во Македонија се намалуваат, иако тој е под целосна законска заштита, а единствената област за негова репродукција е Маврово. Најголемата опасност за рисот е уништувањето на неговите живеалишта со дозволување да се лози и да градат ски-центри и хидро-енергетски инсталации во националните паркови. Во Македонија постои национален акционен план за заштита на балканскиот рис, но тој не е усвоен од ресорните министерства. Единствено неколку граѓански организации ја спроведуваат програмата за негова заштита.

Кирил Пржо

Во Македонија постои сериозен системски проблем за контрола на движење во природата, па со тоа најголемата одговорност за безбедноста на околината паѓа на совеста на рекреативците и посетителите. Посетата е делумно регулирана во националните паркови, а за сите останати подрачја не постои една општа служба што би се грижела за состојбата и управувањето директно на терен.

Кирил Пржо

Лошото управување со заштитените подрачја може негативно да се одрази врз економијата, бидејќи се зголемува можноста за природни катастрофи, а со тоа и можноста за отстапување големи финансиски средства во име на отштета, репарација и осигурување. И покрај тоа, примерите за системско уништување на заштитените подрачја се се` почести.

Кирил Пржо

По правило, речиси секоја пролет во изминатите години, во Македонија е обележана нова чудна „природна“ појава - епидемија на вирус, појава на тропски инсекти, или пак наводни инвазивни, опасни или отровни видови растенија или животни. Исто така, како по правило, во тој бурен и „опасен“ период, во јавноста недостасува целосно информирање од надлежните државни институции за настанатата „опасност“. Ваквата апсолутна анемичност на одговорните институции ја остава јавноста да се прашува дали е безбедна, дали здравјето на граѓаните, состојбата на земјоделските насади и имотите на луѓето се во опасност, или пак, вестите што граѓаните ги добиваат преку медиумите се направени користејќи го методот „расипан телефон“.

Кирил Пржо

Во населбите кадешто има паркови или парк-шуми загаденоста на воздухот е за два до три пати помала од другите делови на градот. Зелените растенија служат како сигурен простран филтер, кој квалитативно го чисти воздухот од гасовити и аеросолни примеси. Затоа, бесмислено е да се пристапува кон донесување мерки за намалување на загаденоста, ако паралелно со тоа, наместо зголемување на зелените градски површини, тие се намалуваат, се оштетуваат и се деградираат. Бетонска стерилна „џунгла“ e застарен приказ за една модерна урбана средина.

Кирил Пржо

Информациите за загадувањето на воздухот во Македонија, нас, граѓаните, не доведуваат во состојба како кога имаш камче во чевелот што ти пречи, но не знаеш колкаво е, од каде е, колку време ти е во чевелот и како ќе влијае врз твоето здравје. Никој во Македонија не знае точно колку е загаден воздухот бидејќи податоците кои се достапни во државава се непрецизни и не може да ги сметаме како вистинити.