Alfred Marleku
Sve do dan-danas SAD ostaju država sa najunapređenim sistemom visokog obrazovanja u svetu, sa najvećim brojem naučnih publikacija, investicija u nauci, investicija u nauci, patentiranja inovacija i dobitnika Nobelovih nagrada.
Postoji kauzalna veza između potenciijala koje poseduju države da bi uticale na međunarodni sistem i kvalitet visokog obrazovanja koje imaju te zemlje. Uobičajeno, jake države imaju napredan i konkurentan sistem obrazovanja. To naglašava i španski filozof Jose Ortega Y Gasset u njegovoj knjizi, “Missionof the University” kad konstatuje da su nacije jake zbog toga što njihovo obrazovanje je dobro. Prema njegovim riječima, ne postoji teoretska mogućnost da postoji jaka država, ukoliko nema napredan i moderan sistema obrazovanja. No, dali se političke i ekonomske promjene odražavaju i u međunarodnom sistemu i u promenam što se odnosi na dominaciju ovih zemalja u visokom obrazovanju na globalnom nivou?
Kineski univerziteti izazivaju američke univerzitete u broju publikacija
Sjedinjene Države, već su duže vremena dominantne na listi rangiranja najpoznatijih i najuticajnijih univerziteta u obrazovanju, nauci i tehnologiji. Prednost je evidentna i što se odnosi broju citata iz naučnih radova objavljenih od strane naučnika koji praktikuju svoju aktivnost na američkim univerzitetima. Ipak, u zadnje vreme se može uočiti da je kineska vlada povećala investicije u visokom obrazovanju sa reformisanjem funkcionisanja njihovih univerziteta preko obezbeđivanja stipendija za strane studente ili istraživače i sa stimulaciojom motivacije kineskih istraživača da povećaju njihovu produktivnost u naučnom istraživanju i u razvitku (R&D).
Zapravo takav pristup se pokazao izuzetno produktivnim. Jedan od najboljih kineskih univerziteta, Tsinghua University, poslednjih godina je postigao izvanredne rezultate u sferi naučnog istraživanja, tehnologiji, inženjerstvu i matematici (STEM). Procenjuje se da od 2013 do 2016 godine ovaj univerzitet je producirao najveći broj naučnih radova u 1% najcitiranijih naučnih radova iz matematike i kompjuterskih nauka i ima najveći broj naučnih radova u tih 10 procenata najcitiranijih radova u STEM (nauka, tehnologija, inženjerstvo i matematika), upoređeno sa svakim drugim univerzitetom na svetu. Ipak, jedan od najboljih američkih i svetskih univeziteta, Massachusetts Institute of Technology (MIT), još uvek vodi u takmičenju sa najvećim brojem citiranih publikacija u svetskim okvirima u STEM. Ali, imajući u vidu ovaj trend stalnog rasta kineskih univerziteta, ne bi bilo uopšte iznenađujuće da se ovo rangiranje promeni, u ne toliko dalekoj budućnosti.
Ova postizanja uopšte nusu slučajna. Naprotiv, oni su rezultat sistematskog rada i ozbiljno, dobro planiranih investicija. Još od 1995 godine, Kineska vlada je investirala miliarde dolara da bi napravila korenitu transformaciju na svojim univerzitetima i da ih pretvori u institucije svetskog ranga, koje su destinacija istraživača i studenata iz celog sveta. Takva je podrška realizovana i preko vladinih programa kao što je “Project 211”. U zadnje vreme broj radova sa kineskih univerziteta u Scopus, jednom od najvećih karaloga abstrakta i citiranja na svetu, vidno je povećan. Od 4% koliki je bio broj publikacija na ovoj platformi u 2000 godini, u 2016 godini je porastao na 19%.
Svaki put u prošlom periodu, a posebno u periodu u kojem živimo u kome tehnološki razvitak ide napred sa ogromnim koracima, uloga obrazovanja je od vitalnog značaja za ekonomski razvoj bilo koje zemlje. Čini se da SAD još relativno dugo vremena nemogu biti konkurisane od drugih zemalja u ovom takmičenju. Prema Departamentu obrazovanja, više od 85% uzraslih imaju diplomu iz srednje škole, a više od 30% završe fakultet. Broj diplomiranih na univerzitetima u SAD je najviši od bilo koje zemlje u svetu. Isto tako, SAD troše dva puta više od BDP za visoko obrazovanje, upoređeno sa državama kao Francuska, Nemačka, Velika Britanija pa čak i od Japana.
Izvor: jpmorgan.com
Sistem visokog obrazovanja u SAD još uvek je cjenjen kako jedan od najboljih na svetu. Ovo je merljivo i može se ipoređivati ukoliko se analiziraju i podaci rangiranja top najboljih univerziteta na globalnom nivou. Prema Accademic Ranking of World Universities, koje je poznato i kao Shanghai Ranking, Kina nema nijedan univerzitet koji je rangiran u top 20 najboljih univerziteta na svetu. U top 100, prvi univerzitet iz Kine je Singhua Universitу, a razlika između američkih univerziteta i onih iz Azije je prevelika: iz SAD su 46 univerziteta, a iz regiona Azije i Okeanije je samo 17 takvih. Ipak, ukoliko se ovi podaci analiziraju u proteklim godinama, može se uvideti vidni napredak univerziteta iz Kine. U 2003, godini koja označava početak merenja Shanghai Ranking-a, u top 20 prvih univerziteta Kina nije imala niti jedan univerzitet, a SAD su imale 58 u top 100 univerziteta. U 2013 godini u top 20 prvih univerziteta, nula su bili iz Kine a 17 iz SAD, a u top 100 isto tako nula iz Kine i 52 iz SAD.
Ali, nasuprot vidnom povečanju broja publikacija na globalnom nivou ili čak i poboljšanja na međunarodnim rang – listama univerziteta, Kina je stagnirala što se tiče osvajanja Nobelove nagrade u nauci. U suštini uspela je da dobije samo jednu Nobelovu nagradu, Tu Youyou je bio nagrađen za otkriće jedne inovativne terapije protiv malarije, e SAD ima 282 Nobelovih nagrada koje su dobivene u različitim oblastima nauke i ljudskog delovanja.
Ukoliko se uporede američki univerziteti sa drugim globalnim konkurentima, Evropom i Rusijom, razlika je isto tako evidentna. Prema merenju iz 2019 godine u top 20 najboljih univerziteta na svetu, 4 su iz Evrope i 16 su iz SAD. Dok u top 100 univerziteta, 34 su iz Evrope i 46 su iz SAD. U pogledu investicija, SAD investiraju 2.7% od BDP za naučno istraživanje i za razvitak (R&D), što je duplo više od evropskih zemalja. Sa druge strane, Rusija u top 100 univerziteta ima samo jedan univerzitet na 87-mom mestu, a konkretno radi se za Moscow State University. U 2013 godini isto tako je imala 1 takvu instituciju, odnosno isti univerzitet je bio rangiran na 79-tom mestu, a u 2003 godini je bio rangiran negde od 102-gog do 105-tog mesta.
Osim sistematičnog investiranja, treba biti inovativan i adaptibilan da bi ostali konkurentni za duže vremenske periode. Ovo važi za svaku sferu života. Visoko obrazovanje, naučno istraživanje i razvitak (R&D) u ovom pravcu nisu izuzetak. Neuspeh Velike Britanije da bude konkurentna u industriji, posebno u novim i inovativnim sektorima kao što je elektricitet, je rezultat obrazovnog sistema u kome oni su davali prednost klasišnoj nastavi (književnosti, umetnosti, kulturi) a nasuprot tome manje nauci i tehnologiji, je bio jedan od faktora koji su uticali da Velika Britanija ubrza svoj pad sa primata i dominacije u međunarodnom obrazovnom sistemu.
Sve do dan-danas SAD ostaju država sa najunapređenim sistemom visokog obrazovanja u svetu, sa najvećim brojem naučnih publikacija, investicija u nauci, investicija u nauci, patentiranja inovacija i dobitnika Nobelovih nagrada. Njihova politika meke moći čini da veliki broj talentiranih shtudenata i veliki broj talentovanih istraživača SAD gledaju kao idealno mesto za realizaciju njihovih ličnih i profesionalnih ciljeva. Ova dominacija u nauci i tehnologiji stvaraju SAD realnu mogućnost, koja koristeći ove rezultate, da sačuvaju vidljivu prednost u poređenju sa drugim globalnim konkurentima i u drugim sferama kao što su: ekonomija, diplomatija, bezbednost pa čak i umetnosti i kulturi.
Molimo Vas pročitajte pravila o komentiranje ili preuzimanje.
Napomena: Mišljenja i stavovi u ovom članku su od autora i ne odražavaju stavove Instituta za komunikaciske studije ili donatora.
