Nikola Cvetkoski
Ashtu siç nuk ka biznes në një dyqan të mbyllur, nuk ka demokraci as në një Kuvend të mbyllur. E kaluara na ka mësuar se pushteti legjislativ nuk humbet, ai nuk zhduket kurrë, thjesht lëviz, zhvendoset në një institucion tjetër, një person, një grup të vogël njerëzish ose, në fund të fundit, në kryeqytetin e një shteti tjetër.
Kuvendi i Maqedonisë "pulson" gjithnjë e më dobët, i lidhur në aparate për jetë, pa frymëmarrje, ndjen simptomat më të forta të një politike të infektuar nga populizmi, interesa të ngushtë partiake dhe personale dhe ngadalë humbet legjitimitetin e organit suprem legjislativ, dhe kështu edhe rregullimin demokratik të shtetit. Por, nëse e quajmë këtë "demokratik", si do të quhet ai ku institucioni suprem legjislativ është Klubi i Deputetëve?
Ngadalë por me siguri, Klubi i Deputetëve po bëhet një vend ku rregullisht dakordohen ndryshime të kushtetutës dhe ligjeve, duke e shtyrë kështu Kuvendin në plan të dytë, përmes të cilit ai në praktikë fiton një rol legjislativ dhe kushtetues të nënshtruar, respektivisht dytësor.
Një tregues i mirë për këtë është se nga fillimi i vitit e deri më tani, mesatarisht, Kuvendi i Maqedonisë ka mbajtur seanca plenare 1.6 herë, gjegjësisht vetëm 9 seanca në 6 muaj. Edhe pse kjo është një vazhdim i trendit të gjithnjë e më pak seancave që nga viti 2020, gjashtë muajt e fundit kanë shënuar një rënie shqetësuese. Pra, lindin pyetjet se kush qeveris në mungesë të Kuvendit, ku çon një dobësi e tillë institucionale dhe pse?
Burimi: sobranie.mk
Kush, ku dhe pse?
Pandemia, natyrisht, ishte një justifikim universal për gjithçka dhe për secilin, ashtu dhe pse dikush merr pagë dhe nuk e fiton atë. Por pandemia ngadalë po zhduket, deputetët janë vaksinuar, dhe ne qytetarët ende nuk shohim se si e fitojnë pagën që marrin nga buxheti.
Ne dëgjuam gjithçka, ishte faji i opozitës, ishte i Qeverisë, Talati, Apasiev ... Dhe madje të gjithë janë fajtorë për të gjithë, bankat parlamentare kanë zënë pluhur, dhe kjo u konvenon edhe punëtorëve të higjienës në Kuvend. Nuk ka seanca, nuk kanë çfarë të pastrojnë më pas.
Disa, "çlirimtarë", që u mësuan të praktikonin "regjimin", por me një ngjyrë tjetër, kryesisht blu, me flamuj evropianë, dhe nganjëherë me nuanca të bardha, kur duhej të infektuarit me sëmundje pandemike të votonin me skafandra, të tjerët ishin kundër huazimit parazgjedhor, do të vidheshon paratë për fushatë, pyes veten, a është një pretendim i tillë nga përvoja? Të tretët, njerëzit me logjikë. Ndarjet etnike na sjellin vota? Pse të mos i thellojmë?! Jetoni në Kosovë, por gjatë RSFJ-së keni mbledhur fasule në Tetovë, keni tre dëshmitarë dhe dëshmi të shkruara për këtë? Nënshtetësi. Të katërtit, a është gjithçka nga populli dhe për popullin, e vetmja e vërtetë dhe drejtësi dhe me qëllimin kryesor të "mbrojtjes" dhe vetëm me dy deputetë, kështu që ata mbrojnë shtetin dhe Kuvendin duke i bllokuar ata.
Dhe çfarë tani? Sigurisht, Klubi i Deputetëve në një drejtim
Shtetasit tanë, të inkurajuar nga bashkësia ndërkombëtare, nga shembujt-banane në Ballkan dhe Amerikën e Jugut, dhe nga përvoja e mëparshme se takimet e liderëve krijojnë zgjidhje të shpejta për problemet e vjetra me dekada, nga marrëveshja korniza tek emri dhe të gjitha zgjidhjet e dhimbshme midis atyre dy ngjarjeve historike, ishin rezultat i marrëveshjeve të dakorduara me dyer të mbyllura. Zgjidhje që hedhin poshtë nocionin se Kushtetuta është një marrëveshje kolektive dhe legjitimiteti i saj, e cila nga ana tjetër tregohet nga mbështetja në rritje e partive antisistemike si E Majta.
Burimi: makfax.com.mk
Duke mos kuptuar që vendimet e takimeve të liderëve nuk janë asgjë më shumë sesa vendosja e një lecke në një plagë të hapur dhe se çdo herë që një subjekt politik me ndikim nuk i pëlqen pozicioni në të cilin është ose thjesht ka interesa personale ose të biznesit që mund të vendosë në tryezë, do të ketë mundësi lehtësisht të disponueshme për të hedhur kripë në plagët e vjetra, thjesht për t'u ulur sy më sy në tryezë, duke injoruar faktin se takime të tilla nuk kanë asnjë formalitet dhe parime të qëndrueshmërisë. Kjo në mënyrë të pashmangshme hap mundësi për faktorë të huaj dhe të tjerë që nuk janë zgjedhur nga populli të ndërmjetësojnë, ndikojnë dhe propozojnë zgjidhje, interesat e të cilëve nuk janë gjithmonë edhe interesa të qytetarëve. Atëherë pse na duhet një Maqedoni sovrane dhe e pavarur?
Demokraci ka vetëm kur praktikohet
Ashtu siç nuk ka biznes në një dyqan të mbyllur, nuk ka demokraci as në një Kuvend të mbyllur. E kaluara na ka mësuar se pushteti legjislativ nuk humbet, ai nuk zhduket kurrë, thjesht lëviz, zhvendoset në një institucion tjetër, një person, një grup të vogël njerëzish ose, në fund të fundit, në kryeqytetin e një shteti tjetër.
Demokracia jonë është tashmë e paketuar dhe e vendosur në Klubin e Deputetëve. Edhe pse vendi i tyre është në Kuvend, ata preferojnë klubin. Më pak kamera. Madje, edhe kolltuqet janë ndoshta më të rehatshme.
Historikisht, pushteti legjislativ ka kaluar nga individët, respektivisht nga perandorët te parlamentet nacionale, dhe kështu në lirinë e mendimit politik, ideologjitë e ndryshme, sundimin e popullit dhe sistemin shtetëror demokratik.
Në vendin tonë, në Maqedoninë moderne, megjithëse zyrtarisht pushteti qëndronte në Kuvend, në praktikë ishte te Qeveria, e cila përdori dhe e përdor edhe më tej Kuvendin si një shtypshkronjë industriale në letër me shkronja legjislative. Klubi i Deputetëve, i vendosur afër Ambasadës Bullgare në Shkup, i cili paraqet një rrezik të sigurisë dhe inteligjencës, u përdor për të zgjidhur momente të vështira dhe të dhimbshme. Për pajtim, për takime të nivelit më të lartë. Megjithëse pas ndryshimit të shumicës parlamentare ambientet e Klubit ishin gjithnjë e më të rezervuara, 6 muajt e fundit janë bërë vendi nga ku politikanët manifestojnë rregullisht ”sovranitetin” e tyre shtetëror.
Demokracia në të gjitha format dhe paraqitjet e saj posedon postulatin e diçkaje publike. Karakteri publik dhe transparenca në punën e institucioneve, dhe posaçërisht mundësia e arritshme publike lehtësisht për qytetarët për të ndjekur drejtpërdrejt debatet dhe diskutimet e deputetëve, të cilët nga ana tjetër i paguajnë ata dhe zgjedhin t'i përfaqësojnë në mënyrë adekuate. Por, a na përfaqësojnë ata që ne zgjedhim në mënyrë adekuate?
Sigurisht, ne nuk mund ta dimë me kohë, kështu që zbulojmë "post-mortem". Kjo sepse ne nuk e dimë se çfarë dhe si negociohet dhe nëse debatet përmbajnë marrëveshje të dyshimta biznesi në emër të njerëzve dhe qytetarëve, sepse takimet në Klubin e Deputetëve nuk transmetohen drejtpërdrejt. Ato nuk transmetohen fare. Ne thjesht zbulojmë se për çfarë ranë dakord kur dora e tyre e zgjatur arrin kohën për "vulosje" në Kuvend ose kohët e fundit, kur Komisioni Shtetëror për Parandalimin e Korrupsionit hap një çështje, të paktën në mënyrë simbolike.
Klub ≠ Demokraci
Sistemi shtetëror ku institucioni legjislativ është "Klubi" dhe procesi është „takim liderësh“, atëherë kjo quhet Oligarki. Një sistem qeverisje ku më të fuqishmit takohen pas syve të publikut dhe vendosin fatin e të gjithëve.
Dhe ndërsa përdorimi i tij bëhet gjithnjë e më i shpeshtë, do të ketë presion për një nevojë legjislative për të rregulluar punën e tij. Sa shpesh ndodh? Kush e thirr atë? Kush kryeson? Kush merr pjesë? Kush vendos se çfarë do të diskutohet? Çështje që ka rregulluar Kushtetuta duke krijuar një institucion parlamentar, Kuvendin. Dhe të mos harrojmë se rendi kushtetues dhe procedurat për miratimin e vendimeve të shtetit, përfaqësuesit diplomatikë dhe faktorë të tjerë që nuk zgjidhen nga populli i parashikon ata si mysafirë, vëzhgues memecë në proces.
Atëherë kur të rregullohet me normë puna e Klubit dhe takimet e liderëve, ai do të jetë një moment kur Maqedonia nuk do të jetë më një demokraci hibride dhe konfuze, por një oligarki e qartë dhe e padiskutueshme.
Demokracia dhe oligarkia nuk ndryshojnë vetëm në terminologji. Kjo në vendin tonë në praktikë tregohet nga përpjekjet e fundit për zgjidhje ligjore feudale. Një krim kundër qytetarit të zakonshëm, një krim kundër natyrës dhe mjedisit jetësor. Megjithatë, jo gjithçka është aq e zezë. Sidoqoftë, ndërsa për disa është një krim, për elitat dhe të fuqishmit do të ishte një mundësi e shkëlqyer biznesi. Një mundësi unike. Sidoqoftë, kjo ka ndodhur për herë të fundit në shekullin e 15-të, në epokën feudale.
Dēmos & Kratos
Të gjitha format e rregullimit shtetëror, përfshi edhe demokracinë, varen nga fakti nëse ajo do të mbijetojë, por kapaciteti i saj institucional varet gjithashtu nga ajo nëse praktikohet mirë dhe si duhet, si dhe nëse është e pranuar mjaftueshëm nga popullata që qeveris jetën e saj dhe e organizon atë. Rregullimi ynë demokratik e përfaqësimit të ndërmjetësimit thotë se deputetët janë më përgjegjësit për këtë, përkatësisht përbërja aktuale parlamentare, pavarësisht nga grupimet.
Si të gjitha sistemet, edhe yni po zhvillohet, por është e lehtë të shihet se drejtimi i lëvizjes nuk është në drejtim të demokracisë dhe sundimit të popullit. Natyrisht, ne, qytetarët, nuk duhet të përjashtohemi nga përgjegjësia se kah do të shkojë, sepse nga të gjithë varet nëse do të vazhdojmë të mbyllim një sy para takimeve të liderëve dhe nëse do t'i kujtojmë përfaqësuesit tanë, deputetët, se ku gjendet vendi i tyre i punës.
Ju lutemi lexoni rregullat para se të komentoni ose shkarkoni
Vini re: Pikëpamjet dhe qëndrimet e shprehura në këtë artikull janë të autorit dhe nuk pasqyrojnë domosdoshmërisht pikëpamjet e Institutit për Studime të Komunikimit ose donatorit.
