Projektet dhe programet zhvillimore gjenerojnë vende të reja pune, mundësi të reja tregu, përmirësim të kushteve të jetesës, forcimin e komuniteteve – të cilat bazohen në rritjen ekonomike dhe kontributin e forcimit të individëve.
Shqyrtimi i politikave kulturore dhe kultura si faktor i zhvillimit të qëndrueshëm dhe zhvillimit në përgjithësi, mendoj se është në kohën e duhur sepse sot njerëzimi po përballet me shumë kriza zhvillimore, ekonomike, sociale dhe humanitare që janë bërë edhe më të frikshme si pasojë e pandemisë Covid-19 në mbarë botën, krizës energjetike dhe luftës në Ukrainë.
Kriza shëndetësore ka përkeqësuar sektorin kulturor tashmë të cenueshëm. Shumë artistë dhe profesionistë të kulturës u privuan nga ndihma sociale dhe ekonomike, për të shpëtuar vendin e punës. Ndërsa ne konsumojmë përmbajtje kulturore në internet më shumë se kurrë, artistët dhe krijuesit e kulturës kanë më pak gjasa të kompensohen në mënyrë adekuate për klikimet dhe shikimet tona.
Por kriza shëndetësore na tregoi gjithashtu se si krijimtaria mund të na ndihmojë të mbijetojmë në 2020 dhe 2021. Njerëzit gjetën paqen dhe argëtimin duke parë filma, seriale, muzikë dhe vallëzim. Kjo lejoi respekt dhe njohje të lartë për artet dhe për këtë arsye OKB-ja dhe UNESCO e bënë vitin 2021, Vitin Ndërkombëtar të Ekonomisë Kreative.
Duhet të theksohet se ekonomia krijuese po zgjerohet dhe është e ndryshme. Në zemër të kësaj ekonomie dinamike janë industritë kulturore dhe krijuese që qëndrojnë në udhëkryqin e artit, kulturës, tregtisë dhe teknologjisë. Sektori kulturor gjeneron rreth 2.250 miliardë dollarë amerikanë në vit dhe ofron punësim për miliona njerëz në mbarë botën, shumë prej tyre të rinj të moshës 18 deri në 25 vjeç, shumë më tepër se sektorët e tjerë të punësimit.
Roli i UNESCO-s, dhe rrjedhimisht i shteteve të saj anëtare, është të përcaktojë kontributin kulturor të ekonomisë krijuese dhe zhvillimin e vazhdueshëm, domethënë të investojë në kulturë dhe në vlerësimin e duhur të atyre që janë të punësuar në kulturë - artistëve dhe punonjësve profesionistë të kulturës.
Nuk ka rimëkëmbje ekonomike pa zhvillim kulturor
Në botën e sotme, gjithnjë e më shumë njerëz po flasin për kulturën si një faktor të zhvillimit të qëndrueshëm. Potencialet e kulturës janë të mëdha, të shumëllojshme dhe universale. Prandaj, kultura mund të jetë një shtytës i fuqishëm i zhvillimit që prek të gjithë komunitetin përmes shtyllave sociale, ekonomike dhe mjedisore të zhvillimit.
Fakti që vitet dhe dekadat e fundit OKB-ja (UNESCO) dhe organizata të tjera ndërkombëtare, përmes akteve dhe dokumenteve të miratuara, e kanë afirmuar kulturën si nismëtare dhe aktore të zhvillimit të qëndrueshëm (Raporti i Komisionit Botëror për Kulturën dhe Zhvillimin i udhëhequr nga Pérez de Cuellar (viti 1996); Plani i Veprimit për Politikat dhe Zhvillimin Kulturor i miratuar në Konferencën e Stokholmit (viti 1998); Deklarata e Mijëvjeçarit dhe MDG-së - Programi F (viti 2000); UNDAF – Korniza e OKB-së për Zhvillim; Agjenda Globale e OKB-së për Dialogun ndërmjet Qytetërimeve; Iniciativa Globale e UNESCO-s "Kultura: Urë për Zhvillim"; Qëllimet e Zhvillimit të Qëndrueshëm të KB, 2016).
Në Agjendën e Kombeve të Bashkuara për Zhvillim 2030 (kultura si faktor i zhvillimit të qëndrueshëm ka një vend të rëndësishëm në qëndrimet, masat dhe programet në nivelin më të lartë shtetëror dhe për këtë arsye ne duhet të përpiqemi të japim kontributin tonë në përmbushjen e synimeve të deklaruara të këtij dokumenti strategjik si aq më tepër që vendi ynë është nënshkrues i këtij dokumenti.
Në Maqedoni, në sektorin e kulturës investohet kryesisht përmes konkurseve vjetore për programin vjetor të Ministrisë së Kulturës dhe Komisionit Nacional për UNESCO- përmes fondeve dhe programeve të UNESCO-s, pastaj përmes konkurseve të komunave, por megjithatë kjo nuk mjafton.
Burimi: avc-group.com
Gjithashtu besoj se duhet të implementohet më shumë dokumenti i Ministrisë së Kulturës, Plani Strategjik i Ministrisë së Kulturës 2022-2024, „Strategjia Kombëtare e Zhvillimit të Kulturës për periudhën 2018-2022“, i cili shqyrton një sërë çështjesh relevante, ndër to edhe krijimin e kushteve për zhvillimin lokal të industrive kreative si kontribut në zhvillimin ekonomik të komunave përmes mbështetjes financiare për bashkëpunim me sektorin e biznesit lokal, veçanërisht për promovimin e turizmit kulturor, industrive kulturore, zejtarisë dhe skenës së pavarur kulturore.
Industritë kulturore dhe krijuese si trampolinë për rritjen ekonomike
Industritë kulturore dhe kreative përfaqësojnë një nga sektorët me rritjen më të shpejtë në ekonominë globale. Promovimi i këtij sektori kërkon një investim të caktuar kapitali, por rrjedhimisht, rezultati është përfshirja e drejtpërdrejtë e popullsisë në nevojë, përfshirja e grave dhe personave në rrezik social. Në këtë drejtim, një rol të madh ka trashëgimia kulturore jomateriale, e cila përfaqëson një pasuri të paçmuar njohurish dhe vlerash që forcojnë zhvillimin e vazhdueshëm njerëzor dhe ekonomik. Prandaj, është e nevojshme integrimi sa më i mirë i trashëgimisë kulturore jomateriale për zhvillimin e përhershëm të komuniteteve dhe territoreve lokale, duke ndryshuar marrëdhëniet midis jetës rurale dhe urbane, karakteristikat e lidhjeve shoqërore, si dhe transformime të tjera sociale dhe kulturore.
Një nga projektet më domethënëse hulumtuese për industritë kulturore është realizuar në vitin 2009 „Hartëzimi i industrive kreative në Republikën e Maqedonisë“ i cili u fokusua në 21 industri kreative të përzgjedhura, por tani ky hartëzim është i vjetëruar, i mungojnë treguesit ekonomikë dhe nuk e përfshin sektorin e TI-së.
Në vitin 2019, në .mk ⋆ IT.mk u realizua Hartëzimi i parë i industrisë së TI-së, ndërsa në vitin 2022 - Hartëzimi i dytë i industrisë së TI-së në .mk ⋆ IT.mk.
Në vitin 2015-2016, Ministria e Kulturës themeloi një grup pune për industritë kreative për të zhvilluar një metodologji për hartimin e industrive kreative në Maqedoni, „Udhëzimet për gjetjen e industrive kreative në Maqedoni “ British Council.
Me mbështetjen financiare të Këshillit Britanik, vitin e kaluar u realizua Hartëzimi i parë ose 'baseline' i industrisë së zhvillimit të lojërave në Maqedoni, duke aplikuar këtë metodologji për herë të parë në vendin tonë. Industria e zhvillimit të lojërave video krijon vende pune për zhvillues lojërash, programues, stilistë dhe aktorë, artistë, njerëz të përfshirë në marketing dhe shitje, etj. Tregu i videolojërave është tregu më i madh brenda mediave digjitale dhe për këtë arsye shteti duhet t'u japë atyre mbështetje më të madhe financiare, si dhe një mjedis të përshtatshëm për rrjetëzimin dhe tërheqjen e investitorëve.
Rishikimi i fundit i Këshillit të Evropës (KE, dhjetor 2020) me titull: „Rishikimi i politikës kulturore të Republikës së Maqedonisë së Veriut - Drejt një strategjie për trashëgiminë dhe zhvillimin e kulturës dhe industrive krijuese“ u përgatit me qëllim që të shqyrtohen opsionet për një koordinim më të mirë midis objektivave të Ministrisë së Kulturës për të mbështetur trashëgiminë kulturore të vendit dhe sektorin e tij kulturor e krijues. Dokumenti i KE ofron gjithashtu rekomandime prioritare për Ministrinë e Kulturës.
Dokumentet e sipërpërmendura ofrojnë mundësi për interesim më të madh për zbatimin në praktikë të udhëzimeve dhe rekomandimeve të dhëna, për investime më të mëdha në kulturë dhe industri kulturore.
Investimi në kulturë ndihmon në ringjalljen e ekonomive të qyteteve. Sot, shumë qytete përdorin trashëgiminë kulturore dhe ngjarjet kulturore për të stimuluar zhvillimin urban, për të gjallëruar komunitetet lokale, sektorin privat dhe individët dhe për të tërhequr turistë dhe investitorë potencialë. Fuqia e kulturës është edhe në çështjet që lidhen me barazinë gjinore, mjedisin, shëndetin, sfidat në fushën e arsimit, paqen përmes vendosjes së dialogut ndërkulturor dhe ndërfetar.
Projektet dhe programet zhvillimore gjenerojnë vende të reja pune, mundësi të reja tregu, përmirësim të kushteve të jetesës, forcimin e komuniteteve – të cilat bazohen në rritjen ekonomike dhe kontributin e forcimit të individëve.
Jam thellësisht e bindur se vetëm duke e kuptuar kulturën në këtë mënyrë mund të arrihet zhvillimi i përhershëm dhe i qëndrueshëm.
Në fund, dua të theksoj se kuptimi më i gjerë i zhvillimit të qëndrueshëm të vetë kulturës ndikon jo vetëm në zhvillimin ekonomik dhe social, por edhe në mënyrën e jetesës së njerëzve në botën e sotme dinamike, në zgjedhjet dhe normat etike të jetën e përditshme dhe në respektin e ndërsjellë të të gjithëve nga të gjithë. Si rezultat, nga këtu buron edhe rëndësia thelbësore e shtetit në garantimin e një mjedisi të respektit të ndërsjellë dhe mundësimin e edukimit të përshtatshëm modern dhe inovativ për të gjithë. Inovacionet dhe edukimi janë themelet e zhvillimit kulturor të vetëqëndrueshëm, mbi të cilat bazohet e ardhmja e botës që ne lëmë për brezat e ardhshëm.
Vendi ynë ka ratifikuar shumicën e dokumenteve ndërkombëtare, siç janë konventat e UNESCO-s, të cilat i kemi përfshirë në legjislacionin tonë, por duhet t'i zbatojmë më shumë në praktikë, të rrisim fondet e akorduara për kulturën, të kemi mbështetje më të madhe financiare për sektorin privat dhe stimulim më të madh të aktiviteteve kërkimore, inovacionit dhe kreativitetit.
Ju lutemi lexoni rregullat para se të komentoni ose shkarkoni Vini re: Pikëpamjet dhe qëndrimet e shprehura në këtë artikull janë të autorit dhe nuk pasqyrojnë domosdoshmërisht pikëpamjet e Institutit për Studime të Komunikimit ose donatorit.
