Barazia gjinore që kërkon gruaja nuk është një kërcënim për shoqërinë apo familjen, por ekskluzivisht për sistemin mizogjen dhe patriarkal që e ka shtypur atë për shekuj me radhë.
Vështirë se nuk kalon ndonjë festë e rëndësishme fetare në Maqedoni, sidomos Pashkët, pa folur peshkopi Petar dhe pa shkaktuar një ortek reagimesh me deklaratat e tij, për të mos thënë, deklarata të pakujdesshme. Deklarata e tij e fundit - se me kërkesën për barazi gjinore, gratë në Maqedoni duhet të kishin pranuar edhe më shumë përgjegjësi - është një fyerje e rëndë për të gjitha gratë në Maqedoni, sepse e vendos gruan në pozitën e një qenieje të papjekur që kërkon të drejta, pa marrë përsipër detyrime.
Kisha Ortodokse Maqedonase nuk ka bërë një njoftim zyrtar lidhur me këtë deklaratë fyese, ashtu si vitet e kaluara, por peshkopi Timotej ka komentuar se qëndrimi i peshkopit Petar nuk është shumë larg së vërtetës.
Ipeshkvi nuk specifikoi se cilat janë ato detyrime që duhet marrë përsipër një grua, por me këto qëndrime dhe komente, kisha në mënyrë indirekte tregon qëndrimin e saj se gruaja është një qenie e papjekur, e paqëndrueshme që nuk meriton “të drejta më të mëdha”.
Frikën e kishës për barazinë gjinore e shohim edhe në fqinjësinë tonë, veçanërisht në Serbi, ku Patriarku Porfirije komentoi se gjuha e ndjeshme gjinore është një goditje e drejtpërdrejtë për familjen. Këto reagime tregojnë një frikë nga ndryshimi dhe një ulje të pozitës dominuese të kishës në shoqëritë tona.
Detyrimet që nuk i përmendi peshkopi janë në fakt detyrime që gratë i kryen prej shekujsh dhe kjo nuk konsiderohet punë dhe nuk paguhet për të. Gruaja është shtylla kurrizore e familjes, ajo kujdeset për fëmijët dhe burrin, për shtëpinë dhe njëkohësisht është e aftë të kryejë mijëra detyra të tjera pune në shoqëri.
Barazia gjinore që kërkon gruaja nuk është një kërcënim për shoqërinë apo familjen, por ekskluzivisht për sistemin mizogjen dhe patriarkal që e ka shtypur atë për shekuj me radhë.
Një shoqëri e ndërtuar mbi barazinë gjinore
Është harruar se qasja në punë, e drejta për të votuar dhe për t'u zgjedhur, e drejta për trashëgimi të barabartë të pronës familjare, e drejta për abort, janë të drejta për të cilat gratë në shoqërinë maqedonase luftuan me luftë reale.
Jo shumë vonë pas votës britanike dhe amerikane, gruaja maqedonase filloi të luftojë për të drejtën e votës, të drejtën për të trashëguar pronën dhe pagën e barabartë me burrat. Të dhënat historike flasin edhe për gra që jo vetëm i kanë përkrahur komitët dhe luftën komite për liri, por edhe kanë veshur rroba komite, edhe për gra si Zaharija Vasileva Shumljanska dhe Timka Ikonomova nga Manastiri që kanë qenë humanitare.
Burimi: makfax.com.mk
Publiku di shumë pak për Aspasia Misheva Kanevçevën, Evtimica Jançulevën dhe Sllavka Pushkarovën, të cilat në fund të shekullit 19-të dhe fillimit të shekullit të 20-të në bashkësitë e tyre kanë vepruar publikisht si intelektualë, dhe fshehurazi si pjesëmarrëse në organizatat revolucionare maqedonase.
Gratë maqedonase pas Luftës së Parë Botërore, edhe pse ishin pjesë e fuqisë punëtore në Mbretërinë e Jugosllavisë, të punësuara në fabrika dhe në arat e duhanit dhe lulekuqes, nuk ishin të barabarta me burrat as sa i përket kushteve të punës, as sa i përket pagave. Me përfshirjen e grave në Partinë Komuniste të Jugosllavisë dhe degën e saj në Maqedoni, në mes të dy luftërave botërore, gratë maqedonase filluan luftën për barazinë e tyre dhe të drejtat e barabarta me burrat.
Gratë në Luftën e Dytë Botërore në Maqedoni vdiqën dhe vuajtën njësoj sikur burrat e tyre, por në prapavijë dhanë shumë më tepër në mbështetje dhe ndihmë për partizanët. Gruaja është përsëri shtylla e gjithë luftës, në ballë dhe në prapavijë, përmes Frontit Antifashist të Grave (FAG).
Në Jugosllavinë socialiste, gratë vazhdojnë të jenë shtylla kurrizore dhe të kontribuojnë në shoqëri në të gjitha sferat, pa lënë pas dore familjen. Një nga historianet dhe historiografet e para që la materiale akademike të rëndësishme është Vera Veskoviç Vangeli. Ajo ishte përfaqësuesja e parë e Republikës Socialiste të Maqedonisë në "Dekadën e Grave" (1975 - 1985), një ngjarje globale në kuadër të Organizatës së Kombeve të Bashkuara, dhe një nga themelueset e ndërkombëtarizimit të kërkimit akademik në Maqedoni.
Kisha dhe gruaja maqedonase e shekullit 21
Përkundër fjalimit dhe deklaratave të peshkopit të lartpërmendur dhe përkrahjes indirekte të KOM-it ndaj deklaratës së tij, në Fakultetin e Shkencave Kompjuterike dhe Inxhinierisë, vitin e kaluar akademik 48% e studentëve të regjistruar ishin gra/femra.
Sipas të dhënave të fundit për përfaqësimin e grave në shkencë në Evropë, Maqedonia është në vendin e parë me 52,3% të grave në shkencë. Me të gjitha mundësitë për arsimim, përparim, udhëtime dhe kushte për zhvillim personal, gratë dalëngadalë lirohen nga kufizimet e kishës dhe detyrohen të futen në matricën e pashmangshme të nënës, gruas, amvises... Pozita e gruas në shoqëri nuk mund të jetë e kufizuar vetëm në ato role, kur mundësitë dhe kapacitetet e saj janë të pakufizuara.
Për ta bërë edhe më të madhe ironinë e gjendjes në shoqërinë maqedonase, televizioni „Vistel“, të cilin e hapi peshkopi Petar këto ditë, filloi transmetimin e një programi me një film që flet për kërkimin e nuseve jashtë vendit nga qytetarët e Maqedonisë. Trajtimi i grave si objekte për t'u blerë dhe shitur vazhdon të përhapet në shekullin e 21-të. Gruaja shihet ende si amvise dhe nga ana tjetër pranohet në heshtje se pa të nuk ka shtëpi/shtëpi.
Shoqëria maqedonase është një shoqëri e kontradiktave, ku përplasen emancipimi i gruas, arritjet e saj profesionale dhe shkencore, nga njëra anë dhe trajtimi i padrejtë ndaj saj si një qenie më pak e vlefshme se burrat, nga ana tjetër.
Edhe pse ne kemi ligje dhe strategji për barazinë gjinore dhe mbrojtjen e gruas në çdo segment të shoqërisë, Kisha, e cila udhëhiqet nga parimet dhe besimet e dy mijë viteve më parë, ende i jep formë pas perdes fatit të gruas. Ne duam dhe kërkojmë emancipim, por jo të thyejmë sistemin jo të shëndetshëm dhe shtypës. Këto gjëra nuk shkojnë bashkë njëra me tjetrën.
Ka kaluar shumë kohë që të rishqyrtohet pozita dhe ndikimi i kishës në shoqërinë maqedonase. Disa besimtarë u ofenduan nga pankarta e marshimit të 8 Marsit, ku shprehimisht thuhej se Kisha duhet të largohet nga organet riprodhuese dhe nga trupi i gruas. Ajo pankartë i shqetësonte, por çfarë do të thoshin për aktivitetet e dyshimta të peshkopit në Australi dhe Maqedoni dhe përfshirjen e KOM-it në biznesin e ndërtimit dhe të energjisë elektrike?
Gratë maqedonase janë rritur me shembujt e luftës së grave, grave komite, partizane, shkencëtare, aktiviste të drejtash për të votuar, politikane, inxhiniere, mjeke dhe pikëpamjet retrograde të kishës kanë gjithnjë e më pak ndikim mbi to.
Emancipimi dhe barazia gjinore nuk do ta shkatërrojnë familjen, siç propagandon kisha, por do t'i japin formën e duhur. Forma në të cilën një grua nuk është një shërbëtore dhe një makinë lindjeje, por një anëtare e barabartë që vendos për trupin e saj dhe për të ardhmen e saj.
Shekulli njëzet e një ka filluar shumë kohë më parë, dhe femrat maqedonase po e jetojnë dhe e formësojnë atë, i pëlqeu apo nuk i pëlqeu kishës.
Artikulli është përgatitur me mbështetjen e Reporting Diversity Network 2.0, financuar nga Bashkimi Evropian.
Ju lutemi lexoni rregullat para se të komentoni ose shkarkoni Vini re: Pikëpamjet dhe qëndrimet e shprehura në këtë artikull janë të autorit dhe nuk pasqyrojnë domosdoshmërisht pikëpamjet e Institutit për Studime të Komunikimit ose donatorit.
