fbpx

Bashkimi Evropian duhet të hapë dyert për Ballkanin sa më shpejt të jetë e mundur

Sabin Selimi

Politika

23.03.22

Прегледи

Instrumenti më i fuqishëm i politikës së jashtme të BE-së – anëtarësimi duke përafruar dhe zbatuar legjislacionin me atë evropian – ka qenë instrumenti më i mirë në të kaluarën. Nga Gadishulli Iberik e deri në Evropën Qendrore dhe Lindore të erës post-socialiste, BE-ja ka zgjeruar sferën e saj të ndikimit. Megjithatë, sot, për fat të keq, nuk është kështu.

"Ballkani Perëndimor është pjesë e së njëjtës Evropë si Bashkimi Evropian. BE-ja nuk është e plotë pa to," tha presidentja e Komisionit të BE-së, Ursula von der Leyen. "Komisioni im do të bëjë të pamundurën për të çuar përpara procesin e aderimit." Por Komisioni i BE-së është i paralizuar nga shtetet e tij anëtare, të cilët të gjithë kanë opsionin e vetos nëse do të lejonin të kalojë ndonjë prej anëtarëve të rinj.

BE-ja është peng i prioriteteve të shteteve të saj anëtare dhe procesit të vendimmarrjes nga mëshira e cikleve kombëtare zgjedhore. Bllokimi i anëtarësimit të Shqipërisë dhe Maqedonisë së Veriut dhe mosmiratimi i liberalizimit të vizave për Kosovën nuk po ndihmon imazhin e BE-së në rajon.

Shtetet anëtare nuk arritën të caktojnë një datë për vazhdimin e bisedimeve të anëtarësimit me Maqedoninë e Veriut, duke rrezikuar qeverinë në Shkup, e cila ka vënë në rrezik gjithë kredibilitetin e saj në zgjidhjen e mosmarrëveshjes së emrit duke shtuar mbimerin "e Veriut" në emrin e saj dhe rrugëtimin përpara në procesin e anëtarësimit në BE. Ngecje të ngjashme ka edhe me Kosovën. Edhe pas përmbushjes së të gjitha kërkesave të pazgjidhura dhe pritjes që të ndodhë udhëtimi pa viza në zonën Shengen, kosovarët mbeten të izoluar edhe sot e kësaj dite.

"Me gjithë sinqeritetin, ka diskutime midis 27 vendeve rreth kapacitetit tonë për të pranuar anëtarë të rinj," tha presidenti i Këshillit Evropian Charles Michel në një konferencë shtypi pas samitit në Slloveni vitin e kaluar. PBB-ja e tyre totale është e krahasueshme me atë të Sllovakisë, gjashtë vendet e mbetura të Ballkanit së bashku përbëjnë vetëm rreth 18 milionë banorë. Për sa i përket popullsisë, është më pak se Ukraina, ose është afërsisht sa madhësia e North Rhine-Westphalia në Gjermani. Ndryshe nga deklarata e Michel, Ballkani qartazi nuk përbën një kërcënim për kapacitetin e BE-së për të pranuar anëtarë të rinj.

Meqenëse vetëm një pakicë qytetarësh në BE mbështesin zgjerimin e mëtejshëm dhe shumica duan duan kufijtë kombëtarë për sigurinë, anëtarësimi duket i pasigurt për Ballkanin. Kjo pasqyron debatin e brendshëm politik të BE-së, i cili është njollosur nga perceptimet e qytetarëve për nivelet e larta të emigracionit, veçanërisht tani që blloku është goditur një pas një nga krizat e refugjatëve. Kjo mund të shpjegojë procesin e ngadalësuar të zgjerimit në Ballkan.

Burimi: pixabay.com

Ballkani gjithmonë do të mbahet larg kufijve të BE-së. Kufizimet në lirinë e lëvizjes nuk do ta ndryshojnë kurrë këtë. Migrimi drejt qendrës së Evropës nga të rinjtë ballkanikë dhe përkeqësimi i dinamikave politike për ata që kanë mbetur mbrapa do të vazhdojë edhe më tej. Një situatë e tillë do të forcojë gjithashtu duart e forcave të jashtme keqdashëse tashmë aktive dhe të prirura për të prodhuar kaos në këtë pjesë të cenueshme të Evropës.

Nëse BE-ja nuk zgjerohet, do të zgjerohen të tjerët

BE-ja mbetet partneri dhe investitori kryesor tregtar i rajonit. Është gjithashtu BE-ja ajo që siguroi pjesën më të madhe të ndihmës për Covid dhe tani po financon rimëkëmbjen pas pandemisë, si dhe tranzicionin e gjelbër dhe atë digjital. Megjithatë, dështimi për të përmbushur angazhimet e saj për të vazhduar me anëtarësimin mund ta shtyjë Ballkanin në krahët e lojtarëve të tjerë si Kina dhe Rusia. Dy të fundit do të shtojnë përpjekjet e tyre për të plotësuar boshllëqet në rajon.

Kina ka vepruar duke ofruar kredi që në thelb janë pa asnjë kusht politik. Liderët e rajonit e shohin këtë si fonde falas. Në vitin 2014, Mali i Zi pranoi një hua prej 1 miliard dollarësh për një rrugë, të cilën që atëherë kishte pasur vështirësi për ta kthyer. Rusia, nga ana tjetër, e sheh boshllëkun si një mundësi dhe do të rrisë mbështetjen për grupet dhe politikanët për të destabilizuar më tej dhe për të shfrytëzuar krizat e vazhdueshme aktuale të sigurisë dhe politike në rajon.

Pushtimi rus i Ukrainës, veçanërisht, ka shkaktuar tronditje në të gjithë Ballkanin. Bosnja dhe Hercegovina është një tjetër vend që mund të vuajë në mënyrë indirekte nga zhvillimet e fundit në Ukrainë. Grupet nacionaliste e shohin një Rusi të saporingjallur si një mundësi për të hedhur sërish zare dhe për të shpresuar për një rezultat më të favorshëm. Konflikti ndërkomunal apo ndërkantonal mund të rindezet, nëse aktorët lokalë mendojnë se do të gëzojnë mbështetjen ruse.

Dështimi i procesit të zgjerimit nuk do të jetë vetëm një kërcënim për sigurinë dhe stabilitetin e rajonit, por do të jetë gjithashtu një dështim i projektit për ta bërë Evropën plotësisht të lirë dhe në paqe. Një rrezik tjetër është edhe zbehja e kërkesës së BE-së për projeksion të pushtetit dhe se ai po shpërdoron kapitalin e tij gjeopolitik në rajon.

Urgjentisht duhet ecur përpara

Situata në Ukrainë me të vërtetë ka ndryshuar Evropën dhe duhet të shërbejë si një motivim për vendet anëtare për të rritur përpjekjet e tyre të politikës së jashtme dhe të sigurisë. Është një thirrje zgjimi për të gjithë evropianët, duke i nxitur ata të jenë më të bashkuar.

Ne nuk jetojmë më në rendin e vjetër botëror ku zbatohet ligji dhe ndëshkohen shkelësit e ligjit. Ne po kalojmë në një rend të ri botëror ku fuqia duhet të balancohet me fuqinë. BE-ja duhet shpejt të veprojë e bashkuar dhe të përgatitet për këtë rend të ri, ku sovraniteti dhe siguria mund të jenë në rrezik. Është koha e fundit për të krijuar një pol të ri evropian, së bashku me anëtarët e tjerë të NATO-s si SHBA, Britania dhe Turqia, të aftë për të balancuar fuqinë e lojtarëve të tjerë keqdashës në kontinent.

Për vendet e Ballkanit, anëtarësimi në BE është një prioritet ekzistencial. Përfitimet e zgjerimit në rajon do të ishin domethënëse. Me përfshirjen e një rajoni multikulturor, BE-ja do të tregojë përkushtimin e saj ndaj parimit të diversitetit dhe do të mbetet e hapur për të gjithë evropianët, pavarësisht nga prejardhja e tyre kulturore apo fetare. Më e rëndësishmja, BE-ja do të tregonte se është e aftë për të qenë një aktor i fuqishëm global.

Është koha e favorshme për një politikë të jashtme më të unifikuar evropiane të sigurisë dhe zgjerimit në Ballkan, me një projekt të aftë për të transformuar identitetin dhe rolin e BE-së në botën që po ndryshon me shpejtësi të madhe. Nën një mbrojtje dhe siguri më të fortë, që do të përfshinte Ballkanin, BE-ja duhet të jetë në gjendje t'i përgjigjet krizave në Evropë dhe përtej Evropës.

Kjo mund të nënkuptojë se Evropës do t'i duhet të rrisë shpenzimet e mbrojtjes dhe të forcojë kapacitetet – argumentuar prej kohësh nga SHBA-ja dhe vetë NATO-ja.

 

Ju lutemi lexoni rregullat para se të komentoni ose shkarkoni Vini re: Pikëpamjet dhe qëndrimet e shprehura në këtë artikull janë të autorit dhe nuk pasqyrojnë domosdoshmërisht pikëpamjet e Institutit për Studime të Komunikimit ose donatorit.

Sabin Selimi

Sabin Selimi punon për organizatën zvicerane të zhvillimit, Helvetas, si menaxher i komunikimit në programin rajonal të quajtur RECONOMY, financuar nga Agjencia Suedeze e Bashkëpunimit Ndërkombëtar për Zhvillim. Më parë, ai ka punuar në role këshilluese komunikimi në sektorin publik dhe projekte të financuara ndërkombëtarisht, me përvojë në Ballkan. Si një studiues Chevening, ai mori një Master Shkencor në Politikën Publike Ndërkombëtare nga University College London. Si përfitues i Bursave Presidenciale, ai mori një diplomë bachelor në Ekonomi dhe Studime Ndërkombëtare nga Universiteti Amerikan në Uashington, DC.