Mihaela Ruzhiçkova
Përkundër situatës relativisht të mirë sa i përket pandemisë në Sllovaki gjatë verës së vitit 2021, shteti u përball me një fushatë të gjerë kundër vaksinimit dhe kundër qeverisë. Qëllimi kryesor i këtyre fushatave ishte kryesisht kundër vaksinimit, masave dhe kufizimeve pandemike. Fushata rezultoi në protesta masive që përfunduan me një tubim të madh që u mbajt në Ditën e Kushtetutës.
Lëvizja për protesta kundër vaksinimit në Sllovaki, që mori hov gjatë verës së vitit 2021, u bazua në keqinterpretimin e realitetit dhe përhapjen masive të rrëfimeve të dëmshme. Protestave u parapriu një përshkallëzim i tensionimit dhe krijimi i një atmosfere frike. Kjo më tej u mbështet nga përhapja e mashtrimeve, dizinformatave ose komploteve për Covid-19 dhe masave për të parandaluar përhapjen e tyre. Një faktor alarmues ishte përfshirja e një numri aktorësh të ardhur jo vetëm nga media famëkeqe me përmbajtje problematike (përhapja e dizinformatave, keqinformimit, komploteve apo gjuhës së urrejtjes) ose rrjeteve sociale, por edhe drejtpërdrejt nga politika.
Në të njëjtën kohë, suksesi i lëvizjes u përforcua nga fushata joefektive e vaksinimit e drejtuar nga shteti. Fushata ishte e paefektshme për shkak të dizinformimit shumë aktiv dhe skenës së komplotit që përhapte rrëfime të dëmshme kundër vaksinimit dhe minonte të gjithë procesin. Ka qenë gjithashtu problematike që nga shkurti i vitit 2021, kur u bë blerja shumë e kritikuar e vaksinave Sputnik V pa qenë e regjistruar në Agjencisë Evropiane të Barnave (EMA). Igor Matoviç, kryeministër i atëhershëm, shkaktoi polemika duke anashkaluar diskutimin me Ministrinë e Punëve të Jashtme për blerjen, si dhe duke negociuar me Rusinë më vete. E fundit por jo më pak e rëndësishme, fushata e udhëhequr nga shteti solli në jetë idenë e "lotarisë së vaksinimit". Kjo, për fat të keq, u përball me disa vështirësi teknike (vonesa në transmetimin në internet të shfaqjes, një faqe interneti e padisponueshme për pjesëmarrësit jashtë vendit etj.), e cila për këtë arsye edhe u satirizua.
E gjitha filloi në pikat kufitare
Lëvizja lindi më 5 korrik 2021, kur kyri në fuqi vendimi i qeverisë për kontrolle më të rrepta kufitare dhe mbylljen e disa pikave kufitare në përgjigje të përhapjes së sërishme të sëmundjeve COVID-19. Të nesërmen, erdhën spontanisht protestat e para në pikat kufitare Vrbovce dhe Horné Sŕnie (të dyja në anën sllovake të kufirit me Republikën Çeke), ku morën pjesë rreth 200 persona. Protesta ndoshta më e madhe u zhvillua midis fshatrave Vrbovce (SK) dhe Velká nad Veličkou (CZ). Një protestë tjetër kryesore u zhvillua në vendkalimet Petržalka (SK) - Rajka (HU) dhe Svrčinovec (SK) - Mosty u Jablunkova (CZ) më 9 korrik 2021. Më vonë, disa politikanë nga partitë politike Republika, NSSNS ose Hlas – Demokracia Sociale ishin të pranishëm në protesta dhe shpërndanë thirrjet për publikun që t'u bashkoheshin protestave.
Disa politikanë iu përgjigjën zhvillimeve, duke mbështetur drejtpërdrejt ose tërthorazi protestuesit dhe duke përhapur informacione të dëmshme. Ľuboš Blaha, anëtar i SMER - Demokracia Sociale (SMER - SD), kishte pjesën dominuese midis këtyre politikanëve.
Protesta kundër shkencëtarëve
Në muajin korrik, u zhvilluan disa protesta para shtëpive të shkencëtarëve që mbështesin publikisht vaksinimin (infektologët Pavol Jarčuška, Vladimír Krčméry dhe pediatrja Elena Prokopová). Protesta më e madhe u zhvillua më 14 korrik nga shtëpia e shefit të higjenistëve Ján Mikas.
Këto protesta ishin paraprirë nga përhapja e informacioneve kundër vaksinimit, masave për të parandaluar përhapjen e Covid-19, si dhe kundër shkencëtarëve të lartpërmendur. Megjithë aktivitetet e tyre që synonin rritjen e mbulimit të vaksinimit në Sllovaki, kundër tyre paralelisht u zhvillua një fushatë diskredituese. Gjithashtu, tubimi kundër shefit të higjienës Ján Mikas u bazua në informacionin se ai po kalonte një pushim jashtë vendit.
Politikanët nga SMER-SD dhe partia e djathtë ekstreme Republika (e ndarë nga Partia famëkeqe e së djathtës ekstreme të Popullit Sllovakia jonë, LSNS) bënë një fushatë intensive në Facebook për temë në fjalë. Ngjarjet e përmendura arritën kulmin pas vendimit të Gjykatës Kushtetuese për të pezulluar dekretin e Mikas për karantinë në kufij, për të cilin Ľuboš Blaha përsëri komentoi dhe arriti në 26,373 ndërveprime. Milan Uhrík, kryetar i partisë Republika, ndau një postim më 13 korrik 2021, në të cilin ai tha: "Ne kemi fituar! Qeverisë i është dhënë një shuplakë sot (...). Ata janë të tërbuar. Dhe do të bëhet më keq për ta. Në SMER-SD, ne e kemi larguar Aparteidin tani për tani."
E djathta ekstreme po flet për totalitarizmin
Bashkëpunimi i subjekteve politike pro-nacionaliste dhe atyre që janë kundër sistemit në skenën e dizinformimit ishte i dukshëm veçanërisht në lidhje me organizimin e një proteste para Zyrës së Qeverisë së Republikës Sllovake, e cila u zhvillua më 10 korrik 2021. Midis mesazheve të përhapura ishte informacioni mbi ndarjen e shoqërisë në qytetarë të klasit të parë dhe të dytë (të vaksinuar dhe të pavaksinuar, të privilegjuar dhe të diskriminuar), rrëfime mbi “aparteidin”, “gjenocidin”, shkeljet e të drejtave të njeriut, por edhe sulme ndaj zyrtarëve qeveritarë dhe akademikëve të cilëve iu referuan si "fashistë" për imponimin e vaksinimit ndaj qytetarëve dhe zbatimin e masave pandemike.
Burimi: balkaninsight.com
Protesta të tjera u zhvilluan në 23-24 korrik 2021 para Parlamentit dhe më 29-30 korrik 2021 para Pallatit Presidencial. Arsyeja kryesore për këto protesta ishte përpjekja e pretenduar e Ministrit të Brendshëm, Roman Mikulec, për të ndryshuar ligjin zgjedhor, i cili do të lejonte kufizimin e të drejtës së votës për të pavaksinuarit. Ministria e Brendshme e quajti këtë pretendimin si një dizinformatë të pastër. Sidoqoftë, Milan Uhrík foli për ndryshimin e ligjit si "ligji më totalitar historikisht që legalizon diskriminimin".
Më 23 korrik 2021, Milan Mazurek, një anëtar tjetër i Republikës, ndau një video të fjalimit të tij në Parlament, në të cilën ai foli për përpjekjen e supozuar totalitare të qeverisë për të "marrë lirinë e njerëzve". Gjithashtu, Uhrík ndau një video nga një konferencë shtypi e Republikës, në të cilën anëtarët e partisë folën për ligjin si "segregues" dhe e krahasuan atë me atë që kishte ndodhur gjatë Luftës së Dytë Botërore.
Konvergjenca e partive të ekstremit të djathtë dhe SMER-SD-së
Një aspekt interesant që kemi vërejtur në lidhje me protestat ishte konvergjenca e opinioneve dhe interesave të partive të ekstremit të djathtë (kryesisht Republika, Partia Popullore Sllovakia jonë ĽSNS, Lëvizja Rilindja Sllovake SHO, dhe partia nacionaliste Partia Kombëtare Sllovake SNS) dhe SMER-SD, një parti që kishte qeverisur pothuajse vazhdimisht midis viteve 2006 dhe 2020.
SMER-SD e quan veten një "demokraci sociale", por është më e njohur për skandalet e korrupsionit, lidhjet e pretenduara me mafian, si dhe pozicionet konservatore, populiste. Në ditët e sotme, festa është e njohur kryesisht për shkak të Ľuboš Blaha, i cili është shumë aktiv në Facebook dhe i cili konsiderohet si deputeti "më toksik" sllovak. Blaha përfaqëson jo vetëm idetë e së majtës ekstreme, por edhe përhapjen e dizinformatave dhe gjuhës së urrejtjes. Përkundër faktit se kjo parti ka qenë në krye të tre qeverive që nga viti 2006 dhe mund të konsiderohet si një entitet tashmë i formësuar politik, imazhi i saj i ri lidhet me politikat kundër sistemit.
Një anëtar i SMER-SD dhe deputeti "më toksik", Ľuboš Blaha (majtas), duke takuar kryetarin e partisë së ekstremit të djathtë ĽSNS, Marian Kotleba (djathtas), në protestën e 23 korrikut 2021. Foto: TASR (Burimi: Denník N).
LSNS-ja ftoi drejtpërdrejt njerëzit të marrin pjesë në këto protesta, ndërsa SMER-SD nuk bëri thirrje për protesta, pavarësisht faktit që anëtarët e saj morën pjesë në fjalime. Nga tubimi i 23 korrikut 2021 vjen fotografia famëkeqe e takimit të Ľ. Blaha dhe M. Kotleba. Është bërë simbol i konvergjencës së ekstremit të djathtë dhe të ekstremit të majtë sllovak (treguar nga spektri politik në formë patkoi).
Pasi "entuziazmi" për protestat u qetësua, SMER-SD filloi të përqendrohet në protestën e paralajmëruar në datën 1 shtator, e cila do të zhvillohej para ndërtesës së Gjykatës Kushtetuese në Koshice.
Protestat e gushtit pa Ľuboš Blaha
Protesta të tjera masive u zhvilluan midis 5 dhe 7 Gusht 2021 para Zyrës së Qeverisë së Republikës Sllovake dhe Pallatit Presidencial. Ndryshe nga protestat e mëparshme, Lubosh Blaha nuk mori pjesë në to. Ai njoftoi më 1 gusht se ai duhet të "pushojë nga politika". Kishte gjithashtu një mungesë aktiviteti nga kryetari i SMER-SD, Robert Fico, si dhe nga Republika, e cila u distancua nga këto protesta. Kjo çoi në përfshirjen e plotë të Partisë Popullore të së djathtës ekstreme Sllovakia jonë NSSNS dhe kryetarit të saj Marian Kotleba.
Ndodhën disa momente kryesore: thirrja e Marian Kotleba në protesta, ndalimi i vëllait dhe deputetit të Kotlebës, Marek Kotleba, dhe prania e policisë. Retorika e "rezistencës ndaj masave totalitare" dhe shkeljes së të drejtave ishte e pranishme fuqimisht. Përveç pjesëmarrjes në protesta, Kotleba bëri thirrje mbi nevojën për një "bllokim të Bratisllavës", të cilën ai e konsideron një mjet efektiv në luftën e kombit për "lirinë sa i përket vaksinimit". Në video, ai iu përgjigj "pyetjeve taktike" të organizatorëve të protestës, kur foli edhe për përdorimin e "pajisjeve/mjeteve të rënda".
Prandaj, LSNS-ja ishte partia më aktive në organizimin e protestave. Marian Kotleba madje kërkoi të personifikojë këto protesta. Për të arritur këtë qëllim, ai u mbështet nga një rrjet i gjerë i "aleatëve" të tij në mediat sociale (faqet e internetit, individët/blogerët, faqet e tifozëve, anëtarët e LSNS-së).
Dita e Kushtetutës
Protestat e fundit u zhvilluan në Ditën e Kushtetutës së Republikës Sllovake (1 Shtator) në Bratisllavë dhe Koshice, para ndërtesës së Gjykatës Kushtetuese. Protestat në Koshice u ndoqën nga afërsisht 6.000 njerëz në dy tubime kryesore të organizuara nga Republika dhe nga SMER-SD. Këto protesta ishin më të qeta dhe përfunduan më shpejt sesa tubimet paralele në Bratisllavë, ku pjesëmarrësit bllokuan trafikun dhe u përleshën me policinë. Kishte vetëm dy incidente të vogla në Koshice, kur ndërhyri edhe policia.
Sipas Peter Dubóczi, një analist për faqen e internetit Infosecurity.sk, "në fillim u shfaq një formë e simbiozës midis aktorëve politikë pro-nacionalistë dhe anti-sistem, me skenare të dizinformimit duke përforcuar thirrjet e tyre për të bllokuar kufijtë". Më vonë, ne kemi qenë dëshmitarë të aftësisë së madhe të këtyre aktorëve për të vepruar së bashku me mediat problematike në internet për të luftuar kundër një sistemi të personifikuar nga qeveria dhe koalicioni parlamentar. Të paktën është paradoksale që këto parti dhe individë me prirje drejt ekstremit të djathtë dhe të majtë, dhanë mbështetje protestave për kinse "mbrojtjen e demokracisë".
Lidhjet e forta mes mediave problematike në internet dhe partive të përmendura politike u vunë re, posaçërisht gjatë protestave. Në të njëjtën kohë, ne kemi qenë dëshmitarë të një lloj simbioze midis disa partive politike të përmendura - pavarësisht agjendave të ndryshme ose perceptimit ideologjik. Shtylla e fortë e gjithë lëvizjes protestuese deri më 1 shtator 2021, ishin aktivitetet e SMER-SD. Megjithë historinë e saj të gjatë politike dhe tre periudhat e saj qeveritare, kjo parti tashmë mirë e formësuar po vepronte kundër sistemit, qeverisë dhe institucioneve shtetërore, autoriteti i të cilëve mund të minohet pjesërisht. Duke vepruar së bashku me partitë e tjera të përmendura si Republika ose LSNS, e gjithë vera ishte një sezon shumë i rrezikshëm për demokracinë sllovake.
Protestat antiqeveritare janë rezultat i polarizimit të vjetër të shoqërisë, e cila ushqehet nga dizinformatat dhe komplotet e përhapura nga mediat problematike në internet. Prandaj, e ardhmja përcaktohet nga një nxitje tjetër eventuale për të rifilluar lëvizjen protestuese, ose, nga ana tjetër, nga një luftë përfundimisht e suksesshme e udhëhequr nga shteti kundër dizinformimit.
Ju lutemi lexoni rregullat para se të komentoni ose shkarkoni
Vini re: Pikëpamjet dhe qëndrimet e shprehura në këtë artikull janë të autorit dhe nuk pasqyrojnë domosdoshmërisht pikëpamjet e Institutit për Studime të Komunikimit ose donatorit.
