Asgjë nuk e detyronte Macronin të shpërndante Kuvendin. Zgjedhjet presidenciale nuk do të mbahen deri në pranverën e vitit 2027 dhe Macron mund të vazhdojë me qeverinë e tij të kryesuar nga Gabriel Atal. Tani gjërat kanë marrë një tjetër rrjedhë të padëshiruar. Votuesit nuk e kanë të qartë se ku e nxjerr Barnier legjitimitetin e tij, ndërsa partia e Marine Le Pen mban çelësin e mbijetesës së qeverisë.
Pas dy muajsh kërkime për një qeveri të re, pas zgjedhjeve evropiane të mbajtura më 9 qershor dhe dy raundeve të zgjedhjeve parlamentare - më 30 qershor dhe 7 korrik, presidenti francez Emmanuel Macron më në fund emëroi një kryeministër të ri më 5 shtator. Dy muaj pa qeveri ishte një periudhë shumë e gjatë për Francën. Francezët filluan të humbnin durimin dhe Macron humbi pikë nga mbështetja tashmë e ngushtë që kishte. Nga një nivel i lartë prej 60 përqind në fillimin e mandatit të tij në vitin 2017, kjo mbështetje ka rënë në pothuajse 25 përqind.
Emri i kryeministrit të ri është i njohur për të gjithë ata që ndjekin politikën europiane. Michel Barnier, 73 vjeç, negociatori i BE-së për Brexit - Dalja e Britanisë nga BE-ja. Në biografinë e tij thuhet se ka qenë disa herë ministër në qeveritë franceze, për punët e jashtme apo bujqësinë dhe dy herë komisioner në Komisionin Evropian. Më 17 tetor 2019, me Brexit në afërsi, Michel Barnier ishte emëruar përfaqësuesi i BE-së, përgjegjës për marrëdhëniet e ardhshme me Mbretërinë e Bashkuar. Në vitin 2021, Barnier kandidoi për presidencën e Francës, por në zgjedhje fitoi mezi 10 për qind të votave dhe humbi këtë garë.
Ky politikan nuk mund të gjejë një të metë apo skandal të madh që do ta pengonte të ulet në Matignon, selia e kryeministrave francezë. Përpos faktit që Partia e tij Republikane fitoi 41 mandate nga 577 gjithsej në Kuvend.
Dhe kjo nuk është gjithçka.
Pyetje për një milion euro
Kur Macron shpërndau Parlamentin dhe shpalli zgjedhje të parakohshme parlamentare, ai shpresonte se francezët do të rivendosnin besimin e tyre tek ai. Përkundrazi, lëvizja e Macron përfundoi e treta në renditje. Francezët hodhën poshtë politikat e tij dhe ndanë votat e tyre midis koalicionit të krahut të majtë (i përbërë nga socialistët, ambientalistët, komunistët dhe lëvizja „Të pamposhturit“, themeluar nga Jean-Luc Mélenchon) dhe Tubimit Kombëtar të ekstremit të djathtë.
Koalicioni i majtë mori numrin më të madh të votave, kurse Tubimi Kombëtar i Marine Le Pen u rendit e dyta. Në fakt, asnjë parti nuk fitoi një shumicë absolute (289 deputetë) për të fituar automatikisht postin e kryeministrit. Dhe kjo në Francë, një vend që nuk është shumë afër politikës së koalicionit, praktikisht çoi në një krizë institucionale. Nëse Barnier do të arrijë ta shmangë atë është një pyetje për një milion euro.
Dy rreziqe qëndrojnë përpara Barnier-it - e majta dhe e djathta ekstreme. Koalicioni i majtë fitoi 193 mandate, i ndjekur nga Tubimi Kombëtar i Le Pen me 126, por me mbështetjen e 17 deputetëve të lëvizjes së djathtë "Djathtas!"
Në pamje të parë, Barnier është një zgjedhje e mirë për kryeministër, një njeri që di të negociojë, me shumë përvojë politike dhe që pretendon se ka një ndjenjë të problemeve sociale në rritje të francezëve.
Por ai ka edhe pozicione radikale të djathta si "moratorium" për pranimet e emigracionit, heqjen e kujdesit mjekësor për emigrantët dhe një "mburojë kushtetuese" që do të pengonte zbatimin e vendimeve të Gjykatës Evropiane të Drejtësisë. Në të kaluarën, ai kishte votuar kundër dekriminalizimit të homoseksualitetit. Masat që ëndërron ekstremi i djathtë. Nga ana tjetër, e majta është një kundërshtar i vendosur i këtij lloj qeverisjeje.
Burimi: freepik.com
Programi i Koalicionit të majtë
Zgjedhja e parë dhe e qartë për kryeministër(re) ishte propozimi i koalicionit të majtë për Lucie Caste, një zyrtare e lartë në administratën e qytetit të Parisit. Por qëllimi i Macron ishte që të shmangte me çdo kusht të majtën dhe, nëse ishte e mundur, të përçante koalicionin e forcave të majta. Programi i së majtës ishte shumë social për Macron, me propozime për një rritje të pagës minimale, tërheqje të reformës së pensioneve, investime në politikën sociale ose një qasje humane ndaj imigracionit.
Një hap logjik do të ishte emërimi i Caste-s si kryeministre dhe më pas, nëse përpjekjet e saj për të formuar një qeveri dështonin, për shkak të një axhende të majtë, hapi tjetër do të ishte emërimi i një kryeministre të krahut të djathtë ose të qendrës. Por nuk është më sekret për askënd që Macron-it nuk i pëlqen politika e së majtës.
Emmanuel Macron shpresonte se duke skualifikuar kandidatin e Frontit të Majtë, ai do të shpërbënte këtë koalicion të paqëndrueshëm dhe se socialistët nuk do të kundërshtonin një "Qeveri Uniteti" të udhëhequr nga një kryeministër i tipit të Barnier. Por thelbi i koalicionit të majtë ka mbetur rezistent, të paktën tani për tani, ndaj çdo formule që synon ta anashkalojë apo ta përçajë atë.
Le Pen në Pallatin Elysee në vitin 2027?
Prej dy muajsh, presidenti Macron po bënte kombinime për të shmangur kurthin që hodhi duke shpërbërë Kuvendin, në të cilin kurth ra edhe vetë. Duke emëruar Barnier si kryeministër, Macron shpreson se qeveria e tij do të zgjasë të paktën një vit pa paraqitur një interpelancë nga partitë e tjera, një procedurë e njohur në Francë si „censurë“.
Në përpjekje për të shmangur “censurën” nga Tubimi Kombëtar, sipas mediave, Macron kishte biseduar disa herë me Le Pen, e cila tre herë i kishte hedhur poshtë propozimet e tij, por propozimi i katërt për Barnier – mori dritën jeshile të së djathtës ekstreme. Me pak fjalë, Barnier dhe Macron dhe politikat e tyre duhet të jenë në përputhje me politikat e Le Pen, nëse duan që qeveria e tij të mbijetojë. Të rikujtojmë se Macron ishte zgjedhur dy herë me premtimin se nuk do të lejonte që Tubimi Kombëtar të vinte në pushtet. Qytetarët në Francë mobilizohen gjithmonë për të penguar radikalët të sundojnë.
Në komentin, e saj, një ditë pas emërimit të Barnier, gazeta “Le Monde” shkruan se efekti i parë është dëmtimi i mëtejshëm i Frontit republikan, i cili u krijua mes shumë votuesve, për të mbrojtur vendin nga rreziku i madh ndaj të cilit e ekspozoi vendin vendimi jokonzistent i Emmanuel Macron për shpërndarjen e Kuvendit. Dhe kjo mund të lejojë partinë e ekstremit të djathtë, me ideologjinë e saj raciste dhe ksenofobike, të vijë në pushtet në Francë në të ardhmen e afërt dhe ndoshta në zgjedhjet presidenciale që do të mbahen në vitin 2027.
Sistemi francez i përzgjedhjes trekëndore
Koalicioni i forcave të majta fitoi zgjedhjet dhe vendi i dytë i takoi Tubimit Kombëtar të ekstremit të djathtë. Lëvizja "Së bashku" e Macron është në vendin e tretë, por pjesërisht falë të majtës. Pas raundit të parë të zgjedhjeve parlamentare të mbajtura më 30 qershor, Tubimi Kombëtar kishte fituar 33.21 për qind të votave dhe shpresonte të kishte sukses, pas raundit të dytë, në emërimin e një kryeministri nga ana e tyre. Kandidati për kryeministër ishte presidenti i ri i Tubimit Kombëtar, Jordan Bardella. Por koalicioni i majtë doli me një propozim që shkatërroi ambicien e Asamblesë Kombëtare.
E majta kërkoi që të gjithë kandidatët që ishin në vendin e tretë të tërhiqen në raundin e dytë të zgjedhjeve. 221 kandidatë të majtë që u kualifikuan për në raundin e dytë kishin njoftuar tërheqjen nga gara, për të ulur numrin e deputetëve të zgjedhur të ekstremit të djathtë. Kjo përpjekje për të bllokuar të djathtën ekstreme funksionoi shumë mirë. Pjesëmarrja në zgjedhje në raundin e dytë ishte mbi 66 për qind, që është një rekord historik për Francën. Falë këtij instrumenti, Tubimi Kombëtar kishte humbur shumë deputetë, ndërsa lëvizja e Macron-it fitoi plus 37 vende nga 99 gjithsej.
Ky sistem zgjedhor në Francë quhet „triangulaire“, pra kur pas raundit të parë kanë mbetur tre kandidatë, nga të cilët vetëm njëri mund të fitojë në raundin e dytë.
Me pak fjalë, asgjë nuk e detyronte Macronin të shpërndante Kuvendin. Zgjedhjet presidenciale do të mbahen në pranverën e vitit 2027 dhe Macroni mund të vazhdonte me qeverinë e tij të udhëhequr nga Gabriel Atal. Fakti është se kjo Qeveri nuk kishte shumicë absolute dhe shpeshherë duhej të përdorte nenin 49.3 të Kushtetutës për të imponuar politikat dhe ligjet e saj. Opozita protestonte, por nuk kishte shumë efekt.
Tani gjërat kanë marrë një tjetër kthesë të padëshiruar. Votuesit, në një shtet ligjor, nuk e kuptojnë se nga e nxjerr Barnier legjitimitetin e tij. Ai dhe Macron humbën zgjedhjet, kurse Barnier është refuzuar nga koalicioni i katër partive që kanë fituar zgjedhjet.
Përfundimi është i thjeshtë: Barnier do të jetë në gjendje të qeverisë vetëm nëse Tubimi Kombëtar nuk e rrëzon qeverinë e tij. Partia e Marine Le Pen mban çelësin për mbijetesën e qeverisë.
