Gjatë shkurtit dhe fillimit të marsit të vitit 2023, në Sllovaki u mbajtën marshime që bënin thirrje për paqe në Ukrainë. Në mënyrë paradoksale, marshimet e paqes i shërbyen qëllimeve të Kremlinit. Për politikanët sllovakë kundër sistemit, ata përfaqësonin një mundësi tjetër për të ngjallur simpatinë për Rusinë dhe për të fituar pikë politike përpara zgjedhjeve të ardhshme të parakohshme parlamentare në shtator.
Aktorët e dezinformimit që vepronin në Sllovaki u përfshinë në planifikimin dhe realizimin e një serie të të ashtuquajturave "Marshime sllovake për paqe". Këto u zhvilluan në 26 qytete në të gjithë vendin, duke filluar nga data 6 shkurt 2023. Synimi i marshimeve ishte “lufta për paqen” dhe shprehja e kundërshtimit ndaj furnizimit me armë në Ukrainë, që sipas protagonistëve të lëvizjes, vetëm sa po e zgjat luftën. Nga ana tjetër, ithtarët e këtyre ideve, të ndikuar nga propaganda pro-ruse, po nxisnin negociatat e paqes në kushte që do t'i vendoste Kremlini.
Deklaratat për gjoja zgjatjen e luftës janë në radhë të parë një reagim ndaj qëndrimeve zyrtare të qeverisë sllovake. Ajo ka mbështetur prej kohësh Ukrainën për t'u mbrojtur kundër agresorit rus në territorin e saj. Në qershor të vitit 2022, si përgjigje ndaj dëbimit të 35 diplomatëve rusë, Federata Ruse e vendosi Sllovakinë në listën e shteteve që kryejnë veprime armiqësore kundër misioneve diplomatike dhe konsullore ruse jashtë vendit. Krahas mbështetjes diplomatike, një formë ndihme për Ukrainën është edhe pritja e refugjatëve ose mbështetja ushtarake. Këto përfshinin, për shembull, sistemin antiraketor S-300 (ai iu dorëzua Ukrainës në prill të vitit 2022), avionët luftarakë Mig-29 ose një pjesë e sistemit të mbrojtjes ajrore KUB (SA-6) së bashku me pjesë rezervë dhe municione.
Dorëzimi i përfunduar së fundmi i 13 avionëve luftarakë Mig-29 ka qenë objektivi i sulmeve të dezinformatave, me qëllimin e ngjalljes së frikës për përfshirjen e Sllovakisë në konfliktin në Ukrainë. Kryeministri i përkohshëm Eduard Heger ka hedhur poshtë akuzat e tilla, duke thënë se ajo ishte e koordinuar ngushtë me Poloninë, Ukrainën dhe aleatët e tjerë. Në të njëjtën kohë, Heger hodhi poshtë pretendimet e frikës për një kërcënim të mundshëm ndaj sigurisë së Sllovakisë duke dorëzuar avionët luftarakë që tashmë janë të vjetëruar për ushtrinë sllovake. Përveç kësaj, Sllovakia do të marrë rreth 200 milionë euro kompensim nga Fondi Evropian i Paqes dhe pajisje ushtarake me vlerë rreth 700 milionë euro nga SHBA.
Pavarësisht nga këto fakte, shumë aktorë të dezinformimit përforcojnë idenë se qeveria sllovake mbështet vazhdimësinë e luftës dhe refuzon zgjidhjet paqësore. Prandaj, si organizatorët e protestave (së pari organizatat joshtetërore, më vonë aktorët e dezinformimit dhe politikanët) dhe qytetarët e mbledhur theksuan mesazhet e paqes. Megjithatë, qëllimi i vërtetë i tubimeve ishte përhapja e narrativave dhe ndjenjave pro-Kremlinit, dhe indirekt mbështetja e agresionit rus, pasi një "zgjidhje paqësore" e konfliktit në Ukrainë ndoshta do të nënkuptonte dorëzimin e territoreve të pushtuara Rusisë.
Përveç karakterit “të pafajshëm” paqësor të protestave, u shfaqën edhe slogane apo pankarta në mbështetje të Federatës Ruse apo Putinit. Në protestën e mbajtur në Piešťany më 16 shkurt, pjesëmarrësit sollën pankarta me shkronjën Z, një simbol i luftës së Putinit në Ukrainë. Për më tepër, protestat u keqpërdorën nga disa politikanë dhe parti politike. Në mitingun në Piešťany, krahas simboleve të pëllumbave të bardhë të paqes dhe parullave që shpallin nevojën për të ndaluar furnizimin me armë në Ukrainë, u shfaqën edhe flamuj dhe sende të tjera që mbanin logon e Partisë Popullore të partisë së ekstremit të djathtë Kotleba, Sllovakia jonë (ĽSNS).
Udhëheqësi kryesor i protestës ishte Marcel Urban, një anëtar i ĽSNS dhe ish-udhëheqës i Slovenská pospolitosť, një parti politike ultra-nacionaliste që u shpërbë nga Gjykata e Lartë në vitin 2005 për shkelje të kushtetutës. Kjo është mjaft paradoksale, pasi tubimet u prezantuan si civile dhe të pambështetura nga subjektet politike në fazën përgatitore.
Shumë pjesëmarrës e mbështetën hapur Rusinë
Pas organizimit të këtyre marshimeve qëndron Shoqata Archa (Spolok Archa). Është një mbetje e lëvizjes së themeluar në vitin 2021 nga kryeredaktori i faqes konspirative Zem a Vek, Tibor Rostas dhe disa personalitete të tjera të skenës së dezinformimit. Rostas u distancua nga lëvizja pas një kohe, por prania e tij në themelimin e Shoqatës është një tregues i fokusit të tij kryesor. Përhapësi i njohur sllovak i dezinformatave ishte dënuar për shpifje të racës dhe kombit në vitin 2021 për një artikull problematik që përmban pretendime antisemite.
Ndërsa nëntonet politike dhe pro-Kremlinit të "marshimeve të paqes" u ekspozuan mjaft shpejt, në disa qytete këto mitingje u shoqëruan me kundërprotesta të paorganizuara nga mbështetësit e Ukrainës. Disa nga këto tubime ishin paqësore, por në Luçenec, për shembull, një student i ri që mbante një flamur ukrainas u përball me sjelljen agresive të një turme të mbledhur mbështetësish rusë.
Aksionet e protestës kulmuan më 3 mars në Bratislavë, ku rreth 5 mijë sllovakë erdhën për të shprehur mbështetjen e tyre për luftën ruse. Ata që morrën pjesë përpara Pallatit Presidencial në kryeqytet mbanin portrete të Putinit, flamuj rusë dhe sovjetikë, foto me shkronjën Z, apo edhe flamuj të Partisë Popullore, Sllovakia jonë. Mes parullave të brohoritura ishin deklarata si “Rossija, Rossija!”, “Rroftë Putini, Rroftë Putini!” dhe "Amerikë, ik në shtëpi!". Demonstruesit gjithashtu kënduan këngë ruse. Kjo ndodhi vetëm pak ditë pas përvjetorit të një viti të luftës në Ukrainë.
Një burrë valëvit një flamur rus me imazhin e Vladimir Putin në një protestë paqeje në Bratislavë. Burimi: DenníkN
Organizatorët dhe pjesëmarrësit e marshimeve të paqes u përpoqën të krijonin përshtypjen se të gjithë ata që duan të vazhdojnë ndihmën ushtarake për Ukrainën në fakt nuk duan paqe. Në të njëjtën kohë, ata po përpiqen të bindin publikun se politikanët që kanë një pikëpamje të tillë nuk po mbrojnë interesat e sllovakëve, por interesat e vendeve të huaja.
Në mënyrë paradoksale, pikërisht në protestat e tyre paqësore u shfaqën simbolet e Federatës Ruse (një shtet i huaj), madje edhe të Bashkimit Sovjetik. Nga ana tjetër, mbështetja për një Ukrainë të pushtuar, një shtet sovran që mbrohet kundër një agresori që vepron nën pretendime të rreme, është në përputhje me ligjin ndërkombëtar dhe interesat e sllovakëve gjithashtu. Për më tepër, apologjetët e Kremlinit që përhapën narrativën në Sllovaki rreth përpjekjeve të supozuara të Rusisë për paqe, po kopjojnë drejtpërdrejt narrativat e propagandës së luftës së Kremlinit.
Marshimet u keqpërdorën nga "anti-sistemi" politik
Sipas një analize të organizatës sllovake MEMO98, midis 4 dhe 25 shkurtit, marshimet e paqes u promovuan kryesisht nga aktorë pro-kombëtarë në hapësirën e informacionit, të cilat tradicionalisht përhapnin ndjenja pro-ruse.
Këto ishin, për shembull, profilet në Facebook të Pavol Slota • DOMOV - Národná strana (djali i ish-kryetarit të Partisë Kombëtare Sllovake Ján Slota; profili i tij ndiqet nga 22 mijë përdorues), Katarína Boková (anëtare e partisë së ekstremit të djathtë Lëvizja e Rilindjes Sllovake; profili i saj ndiqet nga 26 mijë përdorues), Eduard Chmelár (kryetar i partisë Socialists.sk, i profilizuar si një politikan i majtë dhe aktivist paqeje, por tradicionalisht shpreh orientim pro-Kremlinit; profili i tij ndiqet nga 74 mijë përdorues), ose InfoVojna (një faqe interneti dezinformuese; profili i saj në Facebook ndiqet nga 50 mijë përdorues).
Një hartë rrjeti që kap ndërveprimet e marra në postimet e aktorëve individualë tregoi gjithashtu një ndërlidhje të konsiderueshme të disa profileve - kryesisht faqja e Eduard Chmelár me profilet e faqeve të internetit të dezinformimit Slobodný vysielač dhe Infovojna.
Pas protestës përfundimtare në kryeqytet, hapësira e informacionit sllovak u vërshua me postime nga aktorë të dezinformimit që flisnin për unitetin dhe bashkimin e sllovakëve pjesëmarrës që luftojnë në mënyrë legjitime për paqen dhe kundër "luftënxitësve" në qeveri.
Eduard Chmelár e krahasoi shtetin me një regjim fashist, pasi supozohej se skandalizonte ose censuronte përpjekjet për zgjidhje paqësore. Sipas Chmelár, media kryesore e portretizoi gabimisht protestën e Bratislavës si një veprim pro-rus dhe gjoja minimizoi rëndësinë e saj. Sipas Chmelár, nuk kishte asgjë pro-ruse në brohoritjen e parullës "Ne duam paqe!". Ai nuk komentoi valëvitjen e flamujve rusë apo këndimin e këngëve ruse.
Narrativa për gjoja nënvlerësimin e shtrirjes së protestës u përhap edhe nga Marian Kotleba, kryetari i partisë ĽSNS, i cili tha: "Mediat më të mëdha kryesore nuk shkruan asnjë fjalë për këtë veprim të madh. Megjithatë, kur 5 liberalë ose ndonjë i shkarë vjen për të protestuar diku, është menjëherë në të gjithë lajmet."
Sulmi ndaj mediave erdhi edhe nga Pavel Slota, i cili kritikoi prezantuesin e transmetuesit publik RTVS i cilësoi marshimet si një mjet për të destabilizuar situatën politike dhe orientimin properëndimor të Sllovakisë. Sipas Slota, deklarata të tilla janë "gënjeshtra, mashtrime dhe dezinformata". Së fundmi, por jo më pak e rëndësishme, i njëjti rrëfim u shfaq edhe në postimin e ish-kryeministrit dhe kryetarit të SMER-SD Robert Fico, i cili madje falënderoi "kontribuesit e mediave alternative dhe mediave sociale për hapjen e syve të njerëzve".
Anëtarët dhe simpatizantët e Lëvizjes së Rilindjes Sllovake morën pjesë gjithashtu në mitingun e Bratislavës me slogane si "Ne duam një Sllovaki neutrale", "Ne kërkojmë tërheqje nga NATO" dhe "Jo armë regjimit të Kievit". I njëjti mesazh u përhap në marshimin në Nitra nga vëllai i Marian Kotleba dhe anëtari i ĽSNS, Marek Kotleba, i cili pretendoi se "përderisa ne jemi pjesë e këtyre organizatave kriminale [ai i referohej BE-së dhe NATO-s], nuk do të ketë paqe në Sllovaki”.
Përveç tyre, nga retorika toksike përfituan edhe përfaqësues të partisë së ekstremit të djathtë Republika (të dezertuar nga ĽSNS dhe Partia Kombëtare - Jeta). Anëtari i partisë Marek Géci foli në lidhje me marshimin e Bratislavës për zgjimin e kombit, i cili po lufton kundër "luftënxitësve". Postimi i tij u nda edhe nga eurodeputeti dhe lideri i partisë Republika Milan Uhrík. Ai përmendi ministrin e përkohshëm të mbrojtjes Naç dhe kryeministrin e përkohshëm Heger, të cilët, sipas tij, po zbatojnë një “politikë luftënxitëse”. Postimi ka marrë më shumë se 10 mijë ndërveprime.
Megjithëse mbajtja e protestave nuk e ndryshoi qëndrimin e qeverisë ndaj ndihmës për Ukrainën, parullat e ngritura në mitingje mund të kenë ndikuar pjesërisht opinionin publik mbi konfliktin. Përmasa apo shkalla e tyre e madhe (disa pretenduan se të paktën 10,000, nëse jo 15,000 njerëz kishin marrë pjesë në mitingun në Bratislavë) mund të ketë çuar në një perceptim të shtrembëruar të rezistencës për të ndihmuar Ukrainën. Gjithashtu, mitingjet mund t'u shërbejnë kanaleve pro-Kremlinit si dëshmi e mbështetjes së publikut sllovak për pushtimin rus.
Ju lutemi lexoni rregullat para se të komentoni ose shkarkoni Vini re: Pikëpamjet dhe qëndrimet e shprehura në këtë artikull janë të autorit dhe nuk pasqyrojnë domosdoshmërisht pikëpamjet e Institutit për Studime të Komunikimit ose donatorit.
