Branko Përla
Riciklimi mund të duket si shpëtim për natyrën, por më së shpeshti shpëtimi është vetëm për ndërgjegjen tonë (të pistë).
Informacioni është (mos)fuqi e di se tani nuk di asgjë!
Përmes Fejsbuk grupeve si "Hajde, mos hidh” dhe përmes hulumtimeve të temës së riciklimit forcohet vetëdija se ekzistojnë shumë rregulla për seleksionim të mbetjeve që është lehtë që të humbësh në to.
Problemi nuk ekziston vetëm te ne, por edhe në botë. Për shembull, kur bëhet fjalë për plastikën (e gjithë pranishme), nuk riciklohen qese najloni dhe najllonë, ambalazhe për ushqim (çipsa e të tjera), stiropor për paketim, gota dhe ambalazh për ushqim nga stiropori, varëse, saksi dhe shishe të vogla nga barnat, gota plastike dhe ambalazh plastike, ambalazhe që kanë përmbajtur kimikale të rrezikshme, pipëza për pije, goma nga automjetet, gypa për spërkatje, kapakë, doreza, tabela shërbimi e të tj! Lista e gjërave që nuk riciklohen është më e gjatë se ajo e gjërave të riciklueshme. E rërë ajo shkon te mbetjet!
Për të sqaruar - nuk është se (disa prej këtyre) produkteve nuk mund të riciklohen, por procesi është i shtrenjtë, ndërsa për ti përzgjedhur siç duhet të vendosen aq kontejnerë sa ka lloje të plastikës, gjë që është e pamundur. Më tepër ilustrime të asaj se çka mund të riciklohet në nivel botëror mund të shihni në këtë link.
Pyetësorë të dërguar në kompanitë tona për riciklimin e mbetjeve
Për tu sqaruar konfuzionet, u zgjodhën rreth pesëmbëdhjetë kompani për riciklim sipas përfaqësimit të tyre në mediet e tyre zyrtare dhe sociale si promovues të riciklimit dhe u dërguan linqe me pyetësorë për riciklim të plastikës, letrës, qelqit, metalit, elektronikës dhe të ndryshme.
Qëllimi ishte të kuptohet se çka saktë riciklohet në Maqedoni sipas praktikës dhe përvojave të kompanive. Në atë mënyrë ne si qytetarë do të ishim në gjendje të përzgjedhim në mënyrë më të suksesshme dhe të sigurojmë lëndë të para të pastra për kompanitë që në atë mënyrë do të kenë më shumë përfitime - ndërsa për të gjithë ne fitim është që më pak mbeturina do të shkojnë në deponitë. Ne të gjithë fitojmë! Megjithatë, me përjashtim të tre kompanive, të tjerët nuk treguan ndonjë interes.
1) Elektronika dhe makina
Kompanitë nga kjo fushë dhanë sqarim të hollësishëm për punën e tyre sipas Ligjit për menaxhim me pajisje elektrike dje elektronike. Ata na shpjeguan se për riciklim janë përgjegjës “kompanitë për grumbullim, ndërmarrjet publike komunale. komunat, ricikluesit "mbledhja e kompanive, shërbimeve komunale, komunave, ricikluesve, prodhuesit / importuesit dhe qytetarët" janë përgjegjës për riciklimin e suksesshëm dhe "Në parim, të gjitha pajisjet elektrike dhe elektronike riciklohen ose të paktën një pjesë e pajisjes është e riciklueshme përderisa ka pjesë. Plastikat nga kompjuterët që përmbajnë shurdhues të zjarrit që janë lëndë të rrezikshme që nuk riciklohen ".
2) Plastikë
Përgjigja ishte: “Çdo gjë riciklohet, po te ne një numër i madh i materialeve nuk riciklohen për shkak sasive të vogla të mbeturinave (ndërsa instalime për përpunim dhe varësi nga importi i mbetjeve), si dhe mospasja nga e përkrahjes nga shteti për subvencionin e tyre.“
Sipas përvojave të grupit “Mos, mos ndotje“, në Maqedoni nuk riciklohen: “Plastika nga mjetet për higjienë, ambalazhi i plastikës nga jogurtë dhe kos pavllakë e kështu me radhë. K është proces shumë i kushtueshëm dhe jo-ekonomik. Domethënë, nëse shteti e subvencionon këtë lloj të riciklimit me zemër të gjerë do ta pranojnë edhe atë mbetje.”
Prej aty edhe konstatimi se “teorikisht” çdo gjë riciklohet, por në Maqedoni praktikisht nuk riciklohet përveç plastikës RET të tejdukshme, përkatësisht shishet për ujë.
Në nivel botëror riciklohet shumë më tepër, por shumë qendra aspak nuk pranojnë plastika të forta, gota plastike, pajisje, qese plastike (najloni), stiropor e kështu me radhë. Në esencë, nëse paketoni shishe e përsosura të tejdukshme plastike në qese, të gjitha do të shkojnë në mbeturinat, sepse punëtori në shiritin nuk ka kohë ty ç’paketojë qesen dhe të kontrollojë se çka në të.
3) Letra
Përgjigjja ishte përsëri gjenerike, se gjithçka ishte ricikluar, me një koment: "kompozita është ricikluar, por ne nuk kemi objekte të tilla”.
Në botën riciklohen gazeta, revista, libra me kopertina të buta, kartonë të thjeshtë, tetrapak paketime (kompozit). Faturat nuk riciklohen, letra e tualetit dhe pecetat automatikisht konsiderohen si “të ndotura”, ndërsa letra e prerë në shirita është me fije të asgjësuara celuloze dhe ajo nuk mund më të riciklohet.
4) Qelq
Morëm përgjigjen se (sërish) çdo gjë riciklohet, me përjashtim të enëve qeramike dhe të pasqyrave, me sqarim se "të gjitha qelqet që nuk kanë papastërti të tjera brenda, teli të xhami me armaturë, syze me foli, etj. riciklohen, por te ne nuk ka kapacitete të tilla ".
Në pothuajse të gjitha sajtet e hulumtuara botërore u theksua se nuk riciklohen dritat të cilat përmbajnë kimikale të dëmshme, gota qelqi dhe enë nga qelqi, qelq nga dritaret dhe vitrinat ose pasqyre sepse nuk janë bërë nga i njëjti qelq si dhe shishet.
Përveç asaj, qendrat për riciklim të qelqit askund nuk e pranojnë qelq të thyer! Qelqi riciklohet sipas ngjyrës, e kur do të thyhet pothuajse është e pamundur të ndahet. Kontejnerët tanë për riciklim të qelqit janë të tillë kur do të hidhni një shishe pa dyshim e do të thyhet. Përveç asaj, fleta e ngjitur në kontejnerin e tregon edhe qelqin e thyer. A jemi ne përjashtim në raport me tërë botën?
5) Metal
Nuk morëm komente! Është e njohur se kanoçet mund në pafundësi të riciklohen, prapëseprapë në shumicën e qendrave botërore nuk pranohen spreje, foli e aluminit, varëse metalike, gjilpëra, pajisje për ngrënie dhe ngjashëm. Përveç asaj konserva e palarë nuk mund të riciklohet. Sërish konfuzion?
6) Mbeturina të përziera
Një gjë të paktën është e qartë - mbeturinat nuk duhet të përfundojnë në rrugë! Apo nuk është ashtu? Grupi "Mos hidhni, mos kërcënoni" me aktivitetet e veta filloi në vitin 2017 me idenë që të “dokumentohet dhe të nisë mbeturinat e hedhura në mënyrë jo-përkatëse nga sipërfaqet urbane dhe rurale, ndërsa pati (kishte pasur) shumë të tillë! Anëtarët dokumentuan, shërbimet reaguan ndërsa për tjetrën u organizuan aksione dhe me vetiniciativë grumbulloheshin mbeturinat në kontejnerat – ajo përfundon në depozitë ku e ndotin natyrën dhe çdo gjë digjet – ndërsa ajo e ndot ajri.
Problem kyç i cili duhet të zgjidhet në vendin tonë është seleksionimi i drejtë, grumbullimi dhe riciklimi i mbeturinave. Përderisa nuk bëhet ajo, të gjitha iniciativat tona nga lloji Mos u bë mbeturinë, ose aksioni “grumbullimi i mbeturinave në Suedi“ të Njësisë për aksione të shpejta aktiviste janë të kota (edhe pse është e qartë se ky është një mesazh i vlefshëm). Le të mos gënjehemi, Suedia kurrë nuk do ti pranonte mbeturinat tona, edhe nëse u përzgjodh – ai nuk i plotëson as standardet minimale botërore.
Dëshirojmë riciklim të duhur
Në fushën e riciklimit, ka konfuzion të madh dhe shumë paqartësi, edhe pse në Maqedoni edhe sipas kompanive për grumbullimin dhe menaxhimin e mbeturinave praktikisht gjithçka është e riciklueshme! Pikërisht kjo është arsyeja dhe apelimi ndaj tyre për ta informuar publikun më shumë për atë se çka (lëndë të dyta të sakta), ku (në mënyrë të pavarur, nëpërmjet ndërmarrësve ...), ku (harta e lokacioneve) dhe në çfarë mënyre (të shtypur, të larë mirë dhe të pastruar) . Pra, edhe vetë ata do të kenë punë më të lehtë në trajtimin e këtyre mbetjeve, në vend që të ndotin dërgesat me produkte të panevojshme. Kjo do të ishte më mirë për të gjithë.
Nga ana tjetër, shteti do të duhej që në mënyrë në aktive të përfshihet në procesin e riciklimit. Ti ndalojë, kufizojë ose tatimorë materialet që nuk riciklohen. Ashtu ato nuk do të shfrytëzohen ose tatimoren materialet që nuk riciklohen. Ashtu ato nuk do të shfrytëzohen dhe nuk do të përfundojnë në depozitë. Nga ana tjetër mund tu ndihmojë kompanive me subvencione për të mund ti riciklojnë ose ta lehtësojë transportin deri në vendet të cilat mund ti riciklojnë.
Qytetarët dëshirojnë të jetojnë në ambient të pastër dhe të kujdesen njëri për tjetrin, për ambientin dhe për ardhmërinë, por edhe pse ka mekanizma përmes të cilave kjo mund të bëhet, ndonjë herë është vështirë të kuptohet se si funksionojnë ato. Tani për tani deri në leximin e ardhshëm, ç’lajmërohemi nga bota e çuditshme e riciklimit.
Ju lutemi lexoni rregullat para se të komentoni ose të shkarkoni
Shënim: Mendimet dhe qëndrimet në këtë shkrim janë të autorit dhe nuk i reflektojnë pozicionet e Institutit për studime komunikuese e as të donatorit.
