fbpx

Vdekja që ndezi protesta nga një brez që humbi shpresën

Nertila Maho

Politika

18.12.20

Прегледи

Nertila Maho

Nertila Maho 200x250Ironikisht, masat që synonin të shpëtonin jetë në këtë pandemi për herë të parë shkaktuan vdekjen tragjike të një të riu.

Më 8 dhjetor, nga të dy të shtëna humbi jetën 25-vjeçari Klodian Rasha. Arma u shkrep nga një polic dhe rrethanat nuk janë sqaruar ende. Në raportin konfrontimin, Policia shtetërore informoi se patrulla e policisë i kishte urdhëruar të riut të ndalonte, por Rasha nuk iu bind urdhrit. Filloi një përleshje në të cilën polici e qëlloi atë, duke pretenduar se jeta e tij ishte në rrezik, por kolegu i tij e përshkroi ngjarjen ndryshe.

25-vjeçari ishte vetëm disa hapa larg shtëpisë kur u qëllua për vdekje në orën 1.45 të mëngjesit, kur ishte e ndaluar lëvizja. Kundërvajtja e vetme e Rashës ishte që ai nuk e respektoi ndalimin e lëvizjes. Ironikisht, masat që synonin të shpëtonin jetë në këtë pandemi për herë të parë shkaktuan vdekjen tragjike të një të riu. Masat për kufizimin e lëvizjes në Shqipëri vlejnë nga 9 nëntori 2020 dhe gjithçka mbyllet pas orës 22.00 dhe rihapet në orën 6.00 të ditës së nesërme. Aktivitetet e vetme që mund të veprojnë ndërsa është në fuqi ndalimi për lëvizje janë firmat që kryejnë shpërndarje, ndërsa qytetarët duhet së pari të marrin leje në portalin e-Albania që të mund të dalin ndërsa është kufizimi në fuqi. Leja për lëvizje merret për arsye pune ose shëndetësore. E njëjta gjë vlen edhe për bizneset.

Dorëheqja e Ministrit pas intensifikimit të zemërimit të publikut

Semaforët në disa nga rrugët kryesore të Tiranës janë mbyllur prej ditësh, ndërsa në rrugët e tjera shenjat e trafikut janë zhdukur. Këto janë pasojat e protestave që filluan më shumë se një javë më parë pas vrasjes së Klodijan Rashës. Shkëndija fillestare ishte revolta nga vrasja e të riut, e cila ndodhi vetëm sepse ai ishte jashtë gjatë ndalesës së lëvizjes. Pastaj protestat përshkallëzuan dhe atyre iu bashkuan shoqëria civile dhe qytetarët, duke shprehur pakënaqësinë dhe zemërimin e tyre për situatën e vështirë ekonomike në të cilën gjenden. Edhe pse protestat u ndaluan gjatë pandemisë, ato u organizuan përmes rrjeteve sociale dhe pati disa përplasje midis protestuesve dhe forcave të sigurisë. Ditën e parë, të paktën shtatë persona përfunduan në spital me plagë të rënda, pesë nga radhët e policisë dhe dy protestues.

Agresiviteti i protestave, dhe veçanërisht dhuna e policisë, u rrit dita ditës, duke krijuar përplasje të dhunshme që i ngjajnë skenave filmike. U përdor gaz lotsjellës, topa me ujë dhe forca speciale të policisë për ta ndaluar turmën që protestonte në mënyrë aktive para Kryeministrisë, Ministrisë së Punëve të Brendshme dhe Policisë së Shtetit. Dhjetëra të rinj janë ende në qelitë e paraburgimit, ndërsa të tjerët, pasi ishin arrestuar, ishin lënë të lirë me kusht. Kërkesat e protestuesve ishin të qarta që në fillim: dorëheqja e ministrit të brendshëm dhe drejtorit të përgjithshëm të policisë së shtetit.

Në kulmin e krizës, Kryeministri Edi Rama vizitoi Shtetet e Bashkuara dhe njoftoi se po lobonte për një vaksinë kundër Covid. Në një postim në Twitter, Rama citoi detaje të një takimi që ai kishte me Drejtorin Ekzekutiv të "Pfizer" Albert Bourla në Nju Jork në një përpjekje për të siguruar vaksinën në kohë të vështira kur secili shtet po bën shumë përpjekje. Menjëherë pas kthimit të tij, kishte dy lajme kryesore të ditës. Vizita e tij në familjen e të ndjerit Rasha dhe pranimi i dorëheqjes së Ministrit të Brendshëm. Sidoqoftë, pas kësaj, tensionet mbeten të larta dhe protestuesit këmbëngulin që Drejtori i Përgjithshëm i Policisë së Shtetit të japë dorëheqjen dhe se është koha për një reformë të plotë në të gjitha nivelet e policisë.

Profili i protestuesve - të rinj dhe të pashpresë

Protesta më e madhe jopolitike në Shqipëri u zhvillua disa vjet më parë dhe ishte kundër armëve kimike. Kjo u pasua nga protesta të vazhdueshme të organizuara nga opozita ose grupe të tjera të lobit si studentët, por protestat e fundit ndryshojnë nëse shikojmë profilin e njerëzve që janë aktivë. Ata janë kryesisht të rinj të moshës 13-25 vjeç, të cilët duket se kanë humbur shpresën për të ardhmen e tyre. Ata janë elementi që reagon "me dhunë" ndaj qeverisë dhe policisë, duke shkatërruar "shkëlqimin" e dekorimeve të qytetit dhe gjithçka që lidhet me qeverinë. Zjarri dhe gurët u hodhën kudo, por nuk u sulmua asnjë biznes privat gjatë protestave.

Këta janë të rinj nga periferitë që anatemohen si "geto", të cilët nuk kanë shumë perspektivë për një jetë të denjë në një vend ku pabarazia sociale po thellohet vit pas viti. Janë të rinjtë që ende kanë mbetur në vend, ndërsa disa të tjerë e kanë kthyer vëmendjen e tyre drejt emigracionit. Nga janari 2019 deri në gusht 2020, rreth 30.5 mijë shqiptarë kërkuan azil në një nga vendet e Bashkimit Evropian dhe në vendet e tjera, sipas të dhënave të përpunuara të publikuara nga Eurostat.

Shumica e atyre që largohen nga vendi janë të rinj. Të dhënat e Eurostat tregojnë se 23.8 mijë persona ose 78% e kërkesave totale nga kjo periudhë ishin nga persona nën 34 vjeç. 15.3 mijë njerëz i përkasin grupmoshës 18-34 vjeç. Numri i të miturve që kërkojnë daljen është gjithashtu shumë i lartë. Në periudhën nga janari 2019 deri në gusht 2020, kishte 6 895 kërkesa për azil nga të miturit nën moshën 14 vjeç, që është rreth 29% e kërkesave të personave nën 34 vjeç ose 23% e numrit të përgjithshëm. Kërkesa për azil kanë dorëzuar edhe 1 615 persona të moshës 17-18 vjeç.

Smrtta sto predizvika protesti na generacijata koja izgubi nadezBurimi: dailysabah.com

Mediat nën "sulm" - një kthesë e rrezikshme ndaj dhunës dhe manipulimit para zgjedhjeve

Të paktën dy gazetarë u shoqëruan me forcë nga policia gjatë protestave ndërsa raportonin. I pari ishte kryeredaktori i gazetës Koha Jonë, Mili Xhani dhe i dyti ishte gazetari i RTV Ora Xhoi Malesia. Ata thanë se telefonat e tyre u ishin marrë me forcë dhe policia kishte fshirë të gjitha videot që tregonin agresionin e policisë kundër protestuesve të rinj. Kjo është hera e parë që media sulmohet drejtpërdrejt ndërsa raporton. Dhuna e protestave u theksua gjithashtu nga Avokati i Popullit Erinda Balanca, e cila tha për mediat se në ditët e fundit janë shoqëruar 356 persona, nga të cilët 128 janë të mitur nën 18 vjeç, ndërsa grupmosha e tyre fillon nga 12 vjeç.

Komisioni Evropian gjithashtu reagoi përmes Komisionarit për të Drejtat e Njeriut Dunja Mijatoviq. Ajo deklaroi se autoritetet shqiptare duhet të tregohen të përmbajtur në mbajtjen e rendit dhe të sigurojnë hetime të plota, të pavarura dhe efektive për të gjitha pretendimet e përdorimit të tepruar të forcës. Sipas saj, masat kundër përhapjes së pandemisë COVID-19 nuk lejojnë autoritetet me duar fare të lira të përdorin forcën për ruajtjen e rendit në tubime. Pandemia ishte një justifikim për nivelin e rritur të kontrollit që ushtronte Qeveria, por kjo tregon qartë atë që Forbes nënvizoi disa kohë më parë se COVID-19 kërcënon demokracinë dhe lirinë në të gjithë botën.

Terapia e shpenzimit të parave dhe propaganda si një mënyrë e shpërqendrimit të vëmendjes

Është e çuditshme që disi me magji, në ditët e protestave, vetëm lajme të mira vinin nga Qeveria. Së pari, Kryeministri njoftoi se do të siguronte një bonus të Vitit të Ri për pensionistët. Vlera totale që do të ndahet nga buxheti për këtë është rreth 34 milion dollarë amerikan. Të gjithë pensionistët (gati 680 mijë) do të marrin afërsisht 40 euro. Të Shtunën, 12 Dhjetor, në një kohë të pazakontë - ora 19.00, mediat u ftuan të marrin pjesë në hapjen e një tenderi ndërkombëtar për ndërtimin e një projekti shumë të rëndësishëm të infrastrukturës, kostoja e të cilit është 155 milion euro.

Ekranet e televizionit u ndanë në gjysmë, për ironi të fatit, disa raportonin turma të rinjsh që protestonin dhe të tjerë që tregonin Qeverinë duke folur për suksesin e saj. Pavarësisht nga pandemia, kostot e projektit të infrastrukturës ose koncesionit nuk janë të kufizuara. Të dhënat zyrtare nga Ministria e Financave tregojnë se, në një periudhë prej 10 muajsh, Qeveria shpenzoi 28 milion euro për marrëveshjet e koncesionit. Nga ana tjetër, treguesit fiskal 11-mujor tregojnë një rënie të të ardhurave si rezultat i krizës së COVID-19 dhe rritje të shpenzimeve, e cila gjithashtu lidhet me programin e rindërtimit (pas tërmetit të 26 nëntorit 2019). E gjithë kjo rriti deficitin buxhetor në rreth 73 miliardë lekë për periudhën janar-nëntor 2020, ose afërsisht 590 milion euro.

Vendosmëria e Qeverisë për të fshirë gjithçka që mund të dëmtojë reputacionin e saj është e lidhur me zgjedhjet e ardhshme, të cilat do të mbahen në 25 Prill të vitit të ardhshëm. Dhuna ishte mënyra më e re për të ndaluar protestën, megjithëse kishte pasur përpjekje të mëparshme për të ndaluar vorbullën që nga fillimi. Janë bërë përpjekje për të hartuar një ligj të veçantë sa më shpejt të jetë e mundur që thekson se çdo familje që humbet një person në një rast të ngjashëm me atë me Klodian Rashën do të marrë ndihmë financiare. Familja e Rashës fitoi ë pension mujor prej afërsisht 450 euro në muaj.

Një precedent tjetër për sa i përket propagandës ishte shfrytëzimi i pafajësisë së fëmijëve dhe dhimbja e familjes që humbi të dashurin e tyre. Fillimisht, një letër nga një fëmijë 6-vjeçar drejtuar Kryeministrit filloi të qarkullonte në rrjetet sociale, duke kërkuar që të vendoseshin dekoratat e Krishtlindjeve (të vjetrat u shkatërruan gjatë protestave). Kjo letër nuk është më në ueb-faqen ku ishte botuar, pas reagimeve të shumta negative. Nevoja për justifikim para shqiptarëve duket se i ka kaluar të gjithë kufijtë kur diçka tjetër filloi të qarkullonte letër nga familja e Rashës duke kërkuar që asgjë të mos shkatërrohej në emër të Klodianit.

Kjo fotografi tregon jo vetëm shqetësimin e Qeverisë për ruajtjen dhe mbrojtjen e gjërave, por edhe frikën. Këto janë protestat e para ku reagimi është këtyre përmasave të gjera. Protestat e tjera ishin kryesisht paqësore, pavarësisht nga arsyet e protestave. Frika në këtë rast lidhet me tensionin dhe pakënaqësinë gjithnjë në rritje me Qeverinë dhe politikanët në përgjithësi. Një hulumtim i kryer nga Instituti për Demokraci dhe Ndërmjetësim në të gjithë vendin zbulon se shumica dërrmuese e shqiptarëve janë të kënaqur me institucionet politike të vendit, me vetëm një në tre shqiptarë konfirmuan se do të votonin nëse zgjedhjet do të mbaheshin tani. Rastet e shpeshta të korrupsionit, ligjet selektive të miratuara vetëm për lobet e caktuara dhe situata ekonomike e ka bërë qeverinë të dyshojë nëse do të fitojë një mandat të tretë, megjithëse kohët e fundit kanë qenë mjaft të sigurt.

Për vite me radhë, ëndrra evropiane ka qenë një busull e orientuar drejt politikave, por në fund të pothuajse tetë viteve, Shqipëria kohët e fundit ka marrë disa miratime që negociatat mund të fillojnë nëse plotësohen disa kushte, por kjo nuk ka ndodhur deri më tani. Faza e pritjes së ëndrrës Evropiane vazhdon dhe qeveria nuk ka sukses në arritjen e vizionit që kanë të rinjtë në vend. Tani duket se ata kanë zgjedhur të realizojnë vizionin e tyre përmes emigrimit ose përmes protestave të dhunshme, në mënyrë që Qeveria të marrë përgjegjësi.

 

Ju lutemi lexoni rregullat para se të komentoni apo shkarkoni
Shënim: Pikëpamjet dhe qëndrimet e shprehura në këtë artikull janë ato të autorit dhe nuk pasqyrojnë domosdoshmërisht pikëpamjet e Institutit për Studime të Komunikimit ose të dhuruesit.

Nertila Maho

Nertila Maho ka gati 14 vjet përvojë në mbulimin e çështjeve ekonomike si gazetare në Shqipëri. Në 4 vitet e fundit ajo ka punuar për Monitor, Revista e vetme ekonomike në Shqipëri. Përvojat e saj të mëparshme përfshijnë 8 vjet në të përditshmen Panorama, gazeta më e madhe në vend dhe dy vjet në televizion. Ajo ka një diplomë Bachelor në Gazetari dhe një Master në Marketingu (Programi Nebraska) në Fakultetin e Ekonomisë, Universiteti i Tiranës. Ajo ka qenë aktive në publikimin e artikujve për sektorë të ndryshëm si turizmi, energjia, tregu i sigurimeve, financat etj.