Tamara Qupeva
Tashmë është e qartë se bota nuk do të jetë kurrë e njëjtë pas përfundimit të pandemisë dhe se pasojat do të krijojnë mundësi të reja arsimore. Kriza ka krijuar mundësi për të eksploruar mënyra alternative të arsimimit, përfshirë të gjithë subjektet në atë proces në një komunitet aktiv që kërkon zgjidhje. Transformimi digjital i arsimit u bë një moment historik në mënyrën e funksionimit të të gjithë brezave.
Që nga nëntori 2017, Microsoft shpalli deklaratën e një menaxhereje për arsim, sikur ta njoftonte ardhjen e këtij momenti historik. Aty thoshte: "Teknologjia kurrë nuk do t'i zëvendësojë mësuesit, por mësuesit që nuk do të jenë në gjendje të japin mësim duke përdorur teknologjinë do të zëvendësohen nga ata që munden."
Ky supozim më pas solli një sërë pyetjesh dhe dilemash në lidhje me të ardhmen e shpallur të shkollës dhe veçanërisht të ardhmen e mësuesve. Nuk kaloi shumë kohë dhe kjo u bë realitet i sistemeve arsimore.
Kushtet globale
Deri në shfaqjen e COVID 19, bota kishte hapur rrugën e saj drejt qëllimeve të zhvillimit në të gjitha nivelet. Variablat e pritura në realizimin e tyre, papritmas morën drejtim tjetër dhe një dimension krejt tjetër. Në një moment, shtetet u zhytën në gjendje krize dhe në procesin e rikrijimit të qëllimeve të reja të qëndrueshme. Sistemet filluan transformimin e tyre, duke iu përshtatur kushteve dhe pasigurisë së sjellë nga pandemia.
Në gusht, UNICEF raportoi se 463 milion fëmijë mbetën jashtë shkollave. Pabarazia në qasjen dhe cilësinë e të mësuarit është bërë problemi më i vështirë për shtetet. Kriza globale e kapërceu shëndetin publik dhe u reflektua në botën e arsimit. Kriza u bë test i qëndrueshmërisë dhe barazisë së sistemeve.
Sistemet e arsimit duhej t'i adaptoheshin "shkollës të së ardhmes" brenda një kohe të shkurtër. Vendet më pak të zhvilluara, logjikisht shkuan (dhe vazhdojnë ende) në rrugën e vështirë, në mungesë të burimeve dhe kushteve të përpiqen t'i ndjekin trendet dhe qasjet e vendeve shumë të zhvilluara. Ajo që është bërë parim i përbashkët si për njërin ashtu dhe tjetrin, pavarësisht statusit, është nevoja urgjente për të gjetur sisteme më cilësore të arsimit dhe jetesës.
Ndërgjegjësimi i publikut për rëndësinë e shkollës dhe mësuesve e ka arritur kulminacionin e tij. Rreziku i ndërprerjes së lidhjeve midis nxënësve dhe shkollave është bërë i madh, pasi jo faktorët e shkollës, por shumë faktorë të tjerë jo-shkollorë e kanë krijuar atë proces. Probleme të mëdha të një natyre sociale dhe ekonomike janë bërë faktorë mbizotërues në arritjen e rezultateve të të mësuarit. Pandemia ka zbuluar plotësisht brishtësinë e sistemeve dhe në veçanti, ritmin e ngadaltë të zhvillimit të institucioneve akademike, për shekuj me radhë bazuar në leksione klasike dhe në kornizat institucionale.
Bota sot po përballet me një transformim dramatik dhe të shpejtë. Arsimi, në kushtet që i dikton pandemia, modelon një koncept të ri, ndryshe nga qasjet e vendosura më parë. Në krijimin e politikave të reja arsimore janë përfshirë organizatat më të mëdha ndërkombëtare, trupat ndërkombëtare dhe udhëheqësit me ndikim.
Komisioni Evropian në Planin e veprimit për arsimin digjital 2021 - 2027, përcaktoi një kornizë kohore dhe aktivitetet që duhet të krijojnë arsim digjital inkluziv dhe të arritshëm. Sipas planit, mësuesit do të hyjnë në një proces edhe më aktiv të të mësuarit gjatë gjithë jetës dhe zhvillimit profesional dhe aftësive që përfshijnë lexim - shkrimin shkencor, mediatik dhe digjital. Nga ata pritet të jenë më kreativë dhe inovativë në mësimdhënie.
Forumi Ekonomik Botëror nga ana tjetër, identifikoi trendet dhe shembujt që tregojnë drejtimin për krijimin e shkollave më cilësore. Mënyra e vetme për një arsim cilësor në një pandemi është organizimi i qasjeve më të gjera të përbashkëta nga të gjithë palët e interesuara: qeveritë, botuesit, mediat, profesionistët e arsimit, operatorët e rrjetit dhe subjektet e mbështetjes ekonomike. Transformimi i arsimit në periudhën e ardhshme do të përfshijë jo vetëm qendrat pedagogjike, por edhe organizatat jofitimprurëse që do ta ndihmojnë këtë proces. Fokusi do të jetë në mbështetjen e plotë të mësuesve.
Pothuajse të gjitha tendencat dhe deklaratat globale tregojnë se bota nuk do të jetë kurrë e njëjtë pas përfundimit të pandemisë dhe se pasojat do të krijojnë mundësi të reja arsimore. Duhet të jemi të vetëdijshëm se në dekadën e ardhshme do të përballemi me sfida të mëdha njerëzore dhe socio-ekonomike.
Burimi: sdk.mk
Kriza ka krijuar mundësi për të eksploruar mënyra alternative të arsimimit, duke përfshirë të gjithë subjektet në atë proces në një komunitet aktiv që kërkon zgjidhje. Transformimi digjital i arsimit është bërë një sfidë historike për të gjithë brezat.
Investimi në mësues dhe lexim-shkrimi qytetar
Pandemia ngriti shumë pyetje se si funksionon procesi arsimor, por shumica e problemeve lidheshin me gatishmërinë e mësuesve për t'u përballur me mësimdhënien digjitale. Të gjendur në një ndryshim dramatik të shpejtë dhe të herëpashershëm, nga ata pritej të ishin plotësisht të përgatitur, me aftësi informatike, komunikimi dhe teknologjike, por edhe me aftësi pedagogjike të nevojshme për menaxhimin e klasës së re. Papritmas, sistemet u përqendruan në nevojën për zhvillim profesional të mësuesve, duke kuptuar se ata kanë nevojë për njohuri digjitale, fleksibilitet, liri më të madhe në realizimin e përmbajtjeve dhe mundësi më të mëdha për krijimtari brenda programeve mësimore.
Integrimi i mësimit në distancë ka treguar që mësuesit, por edhe prindërit dhe brezi i vjetër që kujdesen për fëmijët, kanë nevojë për lexim - shkrim më të gjerë, i cili tejkalon kufijtë e shkollës.
Qasja ndaj llojit të ri të klasës ka treguar se ajo nuk mund të replikojë plotësisht edukimin fizik, prandaj qëndrimi ndaj fëmijëve dhe komunikimi me ta nuk mund të jenë identikë. Rezultatet e pritura të procesit mësimor u bënë relative dhe të ndryshueshme.
Zëvendësimi i klasës me një komunitet virtual në ekranin e pajisjeve elektronike, imponoi nevojën për aftësi të reja komunikimi. Komunikimi jo verbal, më i rëndësishmi në kontaktin emocional me fëmijët, është zëvendësuar nga ndërveprimi verbal me zë (me rëndësinë e intonacionit dhe ndryshimit në të folur) dhe me vizualizim multimedial, përmes videove dhe fotografive. Roli i mësuesit është bërë edhe më thelbësor, sepse në hapësirën digjitale, ai është vetë klasa, i ballafaquar me kapacitetin e tij për t'i integruar aftësitë dhe mjetet për animacion, aftësitë për ndërmjetësim, guximin për të mësuar gjëra të panjohura dhe entuziazmin personal.
Kjo e bën punën e mësuesve jashtëzakonisht të ndërlikuar dhe të vështirë. Sidomos duke pasur parasysh faktin se shumica e tyre nuk kanë qenë kurrë të përgatitur për këtë lloj të mësimdhënies.
Është pak më i ndryshëm qëndrimi i nxënësve dhe përvojat e tyre. Ata janë "vendas dhe nomadë" digjital në të njëjtën kohë. Kjo hapësirë është mjedisi i tyre natyror, ata lehtë gjinden me gjetjen e të dhënave dhe informacionin e nevojshëm, nuk kanë frikë nga gabimet dhe klikimet e gabuara dhe janë shumë më të lirë në eksplorimin e asaj hapësire.
Por ato gjithashtu kanë sfidat e tyre. Megjithëse janë anëtarë aktivë të komunitetit digjital, përsëri hapësira e tyre e njohur shkollore është zëvendësuar me ambientin e mbyllur të shtëpisë. Ata kanë humbur komunikimin e drejtpërdrejtë me mësuesit dhe bashkëmoshatarët. Efektet psikologjike të këtij transformimi të shkollave janë të stërmëdha. Në arsimin"në shtëpi", mjedisi emocional në familje është bërë parakushti më i rëndësishëm për shëndetin e tyre mendor.
Në kushte të tilla, familja dhe mësuesit duhet të jenë të vetëdijshëm se me procesin arsimor në kushte të tilla, të sigurojnë zhvillim të shëndetshëm dhe mbështetje psikologjike për çdo fëmijë.
Ndryshimet në funksionimin e shkollave të Maqedonisë
Institucionet për zhvillim të arsimit sfidohen të kërkojnë zgjidhje inovative dhe ide krijuese në një periudhë relativisht të shkurtër kohore. Në aktivitetet e tyre ata duhet të jenë në kërkim të vazhdueshëm të burimeve të hapura teknologjike dhe qasje në mjete dhe përmbajtje digjitale që do të zhvillojnë leximin - shkrimin emocional, shkencor, digjital dhe mediatik.
Për t'iu përgjigjur qëllimeve të reja të zhvillimit dhe në kontekstin e situatës aktuale në arsimin e Maqedonisë, u bënë ndryshimet e duhura në Ligji për arsimin fillor dhe të mesëm. Ato janë të bazuara në kërkime dhe studime përkatëse nga organizata ndërkombëtare, siç janë, UNICEF, Organizata Botërore e Shëndetësisë, Fondacioni Ndërkombëtar i Kryqit të Kuq, etj. Nenet e ndryshuara, në fakt mundësojnë përshtatje ligjore të rregulluar të arsimit ndaj kushteve të reja për disa çështje: nga krijimi i procedurave për mirëmbajtjen e shkollave të sigurta (higjiena, lëvizja e nxënësve, mbikëqyrja, etj.), shkurtimi i numrit të ditëve të mësimdhënies në raste urgjence, kohëzgjatja e orëve dhe realizimi i aktiviteteve jashtëshkollore për nxënësit, në lidhje me zhvillimin e tyre personal socio-emocional dhe psikologjik.
Në thelb të këtyre ndryshimeve janë proceset e pritshme të transformimit të pedagogjisë klasike, pra ndryshimet në funksionimin e shkollave që do të ndodhin me një orar fleksibël dhe inkluziv të orëve dhe praktikave mësimore që do të sigurojnë arritje të përshtatshme për aftësitë e nxënësve.
Këto ndryshime duhet të hapin rrugën për procese të mëtejshme të krijimit të një sistemi të ri arsimor, bazuar në përvojat e së kaluarës, por edhe në modelet e miratuara nga e tashmja. Ndryshimet e nevojshme më së shumti ndihen në pjesën e organizimit të shkollave, mësimdhënies, programeve mësimore dhe mbi të gjitha klasa, si hapësirë fizike. Këto kushte na kanë treguar drejtpërdrejt rëndësinë dhe domosdoshmërinë e shkollës si një hapësirë sociale, si procesi më i drejtpërdrejtë i pjekjes së fëmijëve.
Shkolla moderne duhet të krijohet saktësisht me ekuilibrin midis qasjes tradicionale, fizike dhe mundësive të teknologjisë digjitale. Kjo do të thotë ristrukturim i orëve (numri i studentëve në grupe), programet mësimore më të gjera ndërdisiplinore dhe përmbajtje që do të bazohen në situata të jetës reale që do të zhvillojnë aftësi praktike për të jetuar në komunitet.
Hulumtimi i fundit mbi situatën në arsimin fillor, botuar më 2018, konfirmon se në shkollat e Maqedonisë ka përafërsisht një përqindje të barabartë të mësuesve nga tre kategoritë e moshës së mesme, si vijon: 25.12% janë mësues nga 26 në 34 vjeç, 28.14,% - mësues nga 35 në 44 vjeç dhe 25.94% janë mësues të moshës 45 deri 54 vjeç. Përqindja e mësuesve të moshës 55 deri 64 vjeç është më e ulët. (18.55%), dhe numri i mësuesve të rinj nën 25 vjeç është i papërfillshëm, vetëm 1.91%.
Këto të dhëna tregojnë se shumica e mësuesve janë në një moshë që është optimale për të mësuar aftësi të reja dhe formim profesional. Por problemi është, se gjatë viteve sa kanë pasur kushte dhe programe për zhvillimin personal dhe profesional.
Ajo që është ende një trend shqetësues është interesi në rënie për të studiuar në fakultetet filologjike. Numri i studentëve të regjistruar për mësimdhënie klasore dhe drejtimet mësimore të fakulteteve, vitet e fundit kanë alarmuar për nevojën urgjente për të gjetur masa dhe plan për afirmimin e këtyre studimeve. Është shumë i nevojshëm veprimi i menjëhershëm, motivimi sistemik dhe sigurimi i kushteve të veçanta për aktualizimin e profesionit të mësuesit. Shembujt pozitivë të mësuesve duhet të bëhen model për promovimin e vlerës dhe rëndësisë së këtij segmenti të rëndësishëm dhe themelor të shoqërisë. Afirmacioni i tyre më i madh, bursat, mundësitë për përparim në karrierë dhe status - janë faktorët kryesorë në zgjidhjen e këtij problemi.
Është e pasigurt se sa do të zgjasë pandemia dhe sa gjatë do të jenë në gjendje sistemet të përballojnë presionin e problemeve që merren me pasojat. Gjëja më e rëndësishme në këtë moment historik është që ne kemi mësuar të veprojmë individualisht dhe kolektivisht dhe ndryshimet t'i krijojmë vetë.
Sa më shpejt të pranojmë realitetin që krijoi pandemia, aq më lehtë do të krijojmë sisteme të qëndrueshme dhe zhvillim të sigurt të fëmijëve. Çdo hap dhe çdo vendim fillimisht duhet të fillojë prej tyre dhe mirëqenies së tyre. Vetëm në atë mënyrë, do të krijojmë arsim dhe një sistem për shëndet të mirë fizik, mendor dhe emocional të të gjitha brezave.
Ju lutemi lexoni rregullat para se të komentoni apo shkarkoni
Shënim: Pikëpamjet dhe qëndrimet e shprehura në këtë artikull janë ato të autorit dhe nuk pasqyrojnë domosdoshmërisht pikëpamjet e Institutit për Studime të Komunikimit ose të dhuruesit.
