fbpx

Angelovska midis populizmit dhe guximit

Goran Temenugov

Ekonomia

11.12.19

Прегледи

Goran Temenugov

goran temenugov 200x250Megjithëse Buxheti i vitit 2020 është populist, megjithatë ka qëndrime të forta për refuzimin e subvencioneve të automjeteve dhe ndryshimin e politikës së taksave të LSDM-së dhe për idenë e hapjes së mëtejshme të Ministrisë së Financave, duket se Angelovska e di se çfarë po bën.

Testi i parë i vërtetë për çdo ministër të financave se çfarë politikash do të ndjekë është buxheti i tij i parë. Prandaj është koha për të parë, analizë të përmbledhur të politikave të Ministres së re Nina Angellovskës , e cila është nënshkruese e ribalancit të këtij viti, por për herë të parë është krijuese e gjithë dokumentit. Buxheti për vitin 2020, i cili siguron udhëzime se si do të shpenzohen paratë e qytetarëve që shteti mbledh përmes taksave dhe tarifave, është futur në Parlament.

Ashtu siç edhe është parashikuar, në një vit zgjedhor, buxheti është elektoral. Fonde të mëdha do të shkojnë tek qytetarët. Paga më të larta për administratën me theksin në arsim, shëndetësi dhe mbrojtje . Pensione më të larta prej 700 deri në 900 denarë. Ka subvencione nëse firmat i rritin pagat prej 600 deri në 6.000 denarë , ku shteti do t’i paguajë kontributet për shëndetësinë dhe për sigurinë pensionale për shumën e rritur. Gjithësesi, për të gjithë këtë, paratë janë nga Buxheti për vitin 2020.

E vetme për ta shpjeguar tatimin

Por, a janë këto politika indigjene të Nina Angelovskas? Kjo do të mbetet një pyetje e hapur, pasi shumica e tyre u njoftuan nga Kryeministri Zoran Zaev kur e shkarkoi paraardhësin e Angelovskas, Dragan Tevdovskin. Duke i shtuar kësaj atë që dëshironte Zaev, por për shkak të Komisionit kundër Korrupsionit , ai nuk u bë Ministër i Financave, mund të thuhet se shumicën e politikave Angelovska i trashëgoi dhe tani asaj i duhej vetëm të gjente financa dhe ekuilibër për të zbatuar këto masa nga dikasteri i saj.

Por, nëse nuk na suprizoi me Buxhetin për vitin 2020, Ministrja Angellovska suprizoi me dy veprime të tjera. I pari është ngrirja ose bllokimi i tatimit progresiv në tre vitet e ardshme. Koncepti që ishte fushatë e LSDM-së për vitin 2016 për të ulur pabarazinë mbijetoi vetëm për 10 muaj. Progresivi po përgatitej për gjysmën e dytë të vitit 2017 dhe 2018.

Kryeministri Zoran Zaev personalisht e mbrojti prezantimin, dhe një pjesë e mirë e gazetarëve dhe publikut paralajmëruan për rreziqet e futjes së dy normave, 10 për qind dhe 18 për qind. Megjithatë, taksa progresive u inkorporua nga janari i viti 2019, që më pas në nëntor, ishte nxjerrë jashtë përdorimit brenda natës.

Angelovska megu populizmot i hrabrostaBurim: libertas.mk

Në njoftimin e këtij vendimi për ngrirjen e taksës progresive dhe një rimbursim të normës së sheshtë prej 10 për qind, Angelovska mbeti vetëm, në kundërshtim me praktikën e shpalljes së ribalancit për vitin 2019 dhe Buxhetin për vitin 2020 , kur ajo ishte në shoqërinë e kryeministrit Zaev. Nëse merret parasysh që vendimi është marrë pas një analize të bërë nga dy studiues të shquar të ekonomisë dhe taksave, Marjan Petreski dhe Pavle Gatsov, dhe është urdhëruar pikërisht nga Ministrja, ky vendim mund të thuhet se është i saj. Gjithashtu, Angelovska për 36 muaj, deri më 1 janar 2023, ngriu taksën mbi fitimet kapitale, d.m.th. dividentat, si dhe taksën e interesit për depozitat bankare mbi 15,000 denarë. Kjo është braktisja e plotë e matricës social-demokratike në ekonomi, të cilën qeveria po përpiqej të impononte derisa ministrja e re të hynte në skenë. Shpesh, kjo dështoi për shkak të pranisë së një prej njerëzve më të pasur në vend, zëvendës kryeministri Koço Angjushev.

I NDALOI PROPOZIMET E MINISTRIT BEKTESHI

Duhet të theksohet se që nga fillimi, Angelovska është sfiduar jashtëzakonisht shumë si personi që mund të jetë Ministër i Financave. Ka pasur mosmarrëveshje si për gjininë ashtu edhe për moshën, ajo është në fillim të viteve të 30-ta, por më tepër u kontestua se (ajo) vjen nga sektori real, biznesi dhe nuk ka njohuri për makroekonominë dhe financat si paraardhësit e saj, të cilët pothuajse të gjithë ishin ekonomistë të nxjerrë në universitete të njohura ose në institucione financiare ndërkombëtare si FMN dhe Banka Botërore. Ajo përfaqëson një gjeneratë të re që ka një karrierë në politikë. Angelovska është një ekonomiste, vjen nga sektori i shërbimeve dhe është një përkrahëse e dixhitalizimit të shoqërisë dhe ekonomisë.

Një e dhënë interesante për të është edhe Ligji i ri për tatimin e mjeteve motorike. Ky Ligj do të duhet të përcaktojë se si paguhen tatimet gjatë importit të automjeteve. Ky ligj kundërshton gjithashtu një premtim të bërë nga ministrat dhe kryeministri për të subvencionuar importin e automjeteve më të vjetra, por më ekologjike se sa ato që qarkullojnë aktualisht në të gjithë vendin.

Qeveria dhe Ministria e Ekonomisë fillimisht dëshironin që të jepnin nga 3.000 euro nëse dikush e çregjistron automjetin standard me 0, 1, 2 ose 3 euro dhe blen një automjet të vjetër ose të ri me motor euro 5 ose 6, atëherë ata filluan të mendonin për zëvendësimin e kësaj subvencioni me një taksë të reduktuar të vlerës së shtuar. U njoftua që TVSH-ja të jetë deri në 5 për qind. Por kjo ishte e papranueshme për Angelovskën.

Ndoshta me sugjerimin e Zëvendëskryeministrit Koço Angjushev, për të cilin reaguan importuesit e automjeteve të reja, ose ndoshta për gjetjet e saj personale, masat për subvencionimin e automjeteve të vjetra nuk morën dritën jeshile. Është prezantuar vetëm një ligj i ri për taksat e automjeteve, i cili duhet të shtrenjtojë blerjen e automjeteve jo-ekologjike dhe të ulë çmimin për blerjen e makinave elektrike. Kjo është fitorja e Angelovska-s pasi ajo ndaloi drejtpërdrejt propozimet e Ministrit të Ekonomisë Kreshnik Bekteshi për subvencione të mjeteve motorike.

Prandaj, politikat e Angelovskës tashmë janë duke ardhur. Ajo nuk kishte guximin t’i dimensiononte realisht investimet kapitale dhe t’i zvogëlonte ato në shumën që mund të realizohej, d.m.th. të ndalonte së parashikuari investimet kapitale prej 400 milionë eurosh dhe të realizonte realisht 200-250 milionë. Ajo nuk pati guximin të dimensionojë një Buxhet për vitin 2020 që nuk do të ishte elektoral por realist dhe i cili do të kishte një deficit buxhetor edhe më të ulët se ai i planifikuar 2.3 për qind të prodhimit të brendshëm bruto (PBB) dhe të zvogëlojë borxhin publik nën 47.7 për qind të tanishëm, por planifikoni vitin e ardhshëm për ta rritur atë në 52 për qind të PBB-së.

Por e gjithë kjo pritet në vitin e zgjedhjeve. Mund të jetë pak e dhimshme ajo që LSDM-ja po ndjek gjurmët e VMRO-DPMNE për buxhetet populiste për të blerë elektoratin, por Angelovska me dy veprime la një përshtypje shumë të fortë.

PROPOZIM INOVATIV PËR PROPOZIMIN E AMENDAMENTEVE

E para është këmbëngulja e idesë për të filluar platformën e financimit transparent . Ky mjet lejon të gjurmohen pagesat e buxhetit për përdoruesit, por edhe për individët dhe personat juridikë që marrin para publike. Kështu, u zbulua se si ish-Prokurorja e Parë Speciale Katica Janeva mori bonuse të konfidencialitetit (157.000 евра). Vetëm për të heshtur për atë që ajo dëgjoi në bomba. Ky informacion ka ngjallur zemërim në publik, siç ka ndodhur me raportet për pagesa të mëdha buxhetore për njerëzit afër qeverisë aktuale ose ish-qeverisë. Politikisht, kjo është e dëmshme për LSDM-në, por për sa i përket mbikëqyrjes së shpenzimeve buxhetore dhe përmirësimit të transparencës, ky është një hap i vërtetë. Angelovska nuk u tërhoq.

Ajo doli me një propozim tjetër që është i mirë për demokratizimin e shoqërisë në debatin për Buxhetin 2020, i cili u mbajt në Parlament. Në përgjigje të pretendimeve se qeveria nuk po pranon ndryshime që vijnë nga opozita, ajo sugjeroi që i gjithë procesi të digjitalizohej dhe të jetë anonim, përkatësisht të mos dihet se cila parti apo deputetë po propozojnë ndryshime në zërat e buxhetit. Thjesht, në Komisionin Parlamentar për Financë dhe Buxhet, ministrat të votojnë verbërisht për to, domethënë vetëm në bazë të propozimit, dhe jo në bazë të asaj se kush është autori i amendamentit.

Kjo analizë mund të përfshijë edhe parametra të tjerë në lidhje me hapat e ndërmarrë deri më tani nga Nina Angelovska si Ministre e Financave, por këto janë elementet themelore mbi të cilat mund të nxirret një konkluzion se si pozicionohet ajo në jetën politike të vendit. Konkluzioni nëse ajo është një ministre e mirë apo e keqe me siguri mund të arrihet pas përfundimit të mandatit të saj dhe bazuar në rezultatet që ajo do të japë. Edhe pse Buxheti 2020 është populist, megjithatë me qëndrimet e forta për refuzimin e subvencioneve të automjeteve dhe ndryshimin e politikës së taksave të LSDM-së, dhe me idenë për transparencë të mëtejshme të Ministrisë së Financave, duket se Angelovska e di se çfarë po bën.

Ju lutemi lexoni rregullat para se të komentoni ose para se të merrni përmbajtjen
Vërejtje: Mendimet dhe qëndrimet e këtij shkrimi janë të autorit dhe nuk i reflektojnë pozicionet e Institutit për studime komunikuese e as të donatorit.

Goran Temenugov

Goran Temenugov ka një karrierë gazetareske 21 vjeçare. Ai ka punuar në televizion, radio, gazeta ditore dhe javore. Aktualisht është i angazhuar në Alsat-M TV si gazetar, redaktor lajmesh dhe redaktor i redaksisë ekonomike. Ai ka qenë i specializuar në ekonomi për gati 17 vjet. Përveç gazetarisë së përditshme, në karrierën e tij ai është autor dhe ka moderuar edhe emisione, disa në ekonomi, disa në politikë. Aktualisht, fushat kryesore të raportimit janë: politika fiskale dhe monetare, si dhe sektori i telekomunikacionit.