Sado që vetoja franceze nuk la vend për kujtim të mirë në Maqedoni dhe Shqipëri, shpresa është që përmes Samitit të ardhshëm në Paris të pritet Nyja Gordiane dhe të pasojë intensifikimi i procesit të integrimit evropian i Ballkanit Perëndimor.
“Secili President i Republikës dëshiron të ketë Kushtetutën e tij. Kjo i bën ata francezë në kuptimin e vërtetë të fjalës. Për shkak se është e vështirë të ndryshohet shoqëria, ata krijojnë iluzionin e reformës dhe ndryshimit dhe për këtë arsye mbështeten te institucionet”, tha Jean-Louis Debre, një ish-kryetar i Asamblesë Kombëtare Franceze dhe një gjyqtar i shquar.
Rejtingu i ulët i Francois Hollande pesë vjet më parë nuk i la hapësirë racionale për të kërkuar një mandat të dytë nga qytetarët e Francës. Kjo i la vend për herë të parë në historinë politike franceze që një politikan i qendrës të ndërhynte si figura më e rëndësishme në Pallatin Elysee.
Me pak fjalë, zgjedhja e Macron nënkuptonte një fitore për BE-në, NATO-n, euron, tregjet e lira dhe emigrantët. Pas ndarjes nga jelekët e verdhë, Macron fiton perceptimin e “Robin Hood nga bota paralele”, respektivisht një president që merr nga të varfërit dhe u jep të pasurve, gjë që tronditi seriozisht shanset për rizgjedhjen e tij. Nga ana tjetër, pavarësisht afilacioneve rusofile, pushtimi rus i Ukrainës nuk ndikoi jashtëzakonisht keq tek e djathta radikale e Le Pen në raundin e parë, gjë që i bëri këto zgjedhje edhe më interesante.
Siç e pamë javën e kaluar edhe sipas shumë sondazheve parazgjedhore, Macron ia arriti që për herë të dytë të mposht Le Pen, por këtë radhë me një diferencë më të vogël krahasuar me rezultatin e zgjedhjeve të mëparshme.. Nëse Macron arriti të fitonte 66% pesë vjet më parë, këtë herë ai fitoi me 58% dhe pjesëmarrjen më të ulët në raundin e dytë në gjysmëshekullin e fundit, pra 28.1%. Megjithëse presidenti i vjetër, atshmë i ri arriti të bënte një ndryshim të mjaftueshëm dhe të rehatshëm, megjithatë nga ana tjetër e djathta radikale fitoi më shumë vota në gjithë historinë e saj.
Sfidat për Pallatin Elysee do të bëhen veçanërisht të njohura pas zgjedhjeve parlamentare të 12 dhe 19 qershorit, kur do të zbulojmë nëse momenti i dytë i rëndësishëm i presidencës do të mbështesë tezën se “referendumi për Europën” i Macron është i suksesshëm apo do të kemi një krizë të pashmangshme politike në Francë.
Elektorati i lëkundur: Një betejë e qendrës kundër ekstremizmit
Nëse shikojmë zhvillimin historik të ideologjive, dikotomia e ideologjive të majta dhe të djathta ishte frut i Francës në fund të shekullit të 18-të, kur ata që mbështesnin monarkinë u ulën në të djathtë të Kryetarit të Asamblesë Kombëtare, kurse ata që luftuan për heqjen e monarkisë u ulën në anën e majtë. Elektorati francez njihet si jashtëzakonisht i fragmentuar dhe konsistent me këtë ndarje, gjë që e tregojnë edhe rezultatet e këtyre zgjedhjeve. Nëse duam të futemi në thelbin e polemikës ideologjike bashkëkohore, e cila ka rrënjë të thella, duhet t'u jepet përparësi rezultateve të raundit të parë.
Në fakt, Macron si kandidat i rrymës së moderuar, pro-liberale dhe pro-evropiane ka marrë 27.8%, euroskeptikja Le Pen si më e zëshmja nga e djathta ka marrë 23.1%, ndërsa veterani i të majtës Melanchon që i referohet Republikës së Gjashtë Franceze fitoi një përqindje të lartë prej 22%. Për herë të dytë në historinë e Republikës së Pestë, në raundin e dytë të zgjedhjeve do të marrin pjesë kandidatë që nuk janë anëtarë të republikanëve dhe socialistëve, të cilët tradicionalisht formojnë koalicione të qendrës së djathtë ose të qendrës së majtë.
Kandidatja e republikanëve Pekres fitoi 4.8%, ndërsa Ann Hidalgo e socialistëve fitoi vetëm 1.75%, gjë që kontribuon në rezultatet më të dobëta zgjedhore të këtyre gjigantëve tashmë të ndenjur, nëse jo edhe gjigantë të fjetur. Për të ilustruar, kandidati republikan presidencial në vitin 2017 fitoi 1/5 të votave në raundin e parë dhe përfundon në vendin e 3-të, ndërsa Pekresi fitoi 1/20, që është një rënie serioze e mbështetjes për partinë e moderuar të djathtë. Ajo që mbetet në lojë për këto dy parti janë zgjedhjet e ardhshme parlamentare në muajin qershor, për të cilat gjasat për ndryshim rrënjësor të rezultatit zgjedhor janë shumë të vogla.
Burimi: pixabay.com
Duke mbledhur votat e Melanchon nga e majta ekstreme dhe Le Pen dhe Zemour nga e djathta ekstreme, do të vijmë në një situatë ku më shumë se 52% e elektoratit që doli në raundin e parë kërkon ndryshime rrënjësore në shoqëri, duke marrë parasysh se abstinenca e zgjedhësve është në normë normale bazuar në përvojën e zgjedhjeve të atjeshme (rreth 26%).
Fitorja e presidentit më të ri të Francës nuk ishte aspak mesianike, duke pasur parasysh protestat e jelekverdhëve që shkatërruan imazhin e „udhëheqësit të ri të Botës së Lirë“ të parashikuar pesë vjet më parë. Rritja e taksave, zbutja e të drejtave të punëtorëve që e bëjnë më të lehtë për punëdhënësit të pushojnë punëtorët e tyre dhe heqja e taksës së solidaritetit për ata me të ardhura më të larta përshkruajnë një imazh të një neo-Marie Antoinette.
Gjithashtu, pakënaqësia me politikat e qendrës së majtë dhe të djathtë, veçanërisht presidentëve Hollande dhe Sarkozy, ka lënë shumë hapësirë për manovrim për pozicionin dominues të krerëve radikalë në elektoratin francez.
(Pa)siguri e njohur: Zgjedhjet e ardhshme parlamentare në Francë
Përbërja aktuale parlamentare e Asamblesë Kombëtare duket mjaft e thjeshtë. Shumica drejtohet nga En Marche! e Macron me 267 përfaqësues në koalicion me grupet parlamentare MoDem dhe Ansamble Agir, të cilët mbështetën presidentin aktual si në zgjedhjet e mëparshme ashtu dhe në këto zgjedhje, përkatësisht me 57 dhe 27 përfaqësues. Numri magjik për formimin e qeverisë në Asamblenë Kombëtare është 289 deputetë, ndërsa Qeveria aktuale e Francës është e stolisur me legjitimitetin e 356 deputetëve.
Opozita aktuale në Asamblenë Kombëtare duket shumë e brishtë dhe e shpërndarë në ndryshim nga klithma që kanë në zgjedhjet presidenciale. Në këtë anë të lumit, Les Républicains dhe grupi modest parlamentar i majtë i bashkuar rreth Partisë Socialiste me përkatësisht 101 dhe 28 deputetë kanë më shumë deputetë. Pjesa tjetër e tortës ndahet nga gjashtë grupe të tjera parlamentare që janë kryesisht të orientuara nga qendra, dhe si më të rëndësishmin dhe më aktualin në prag të zgjedhjeve parlamentare do të veçoja La France insoumise që është një grup mbështetësish të Jean-Luc Melanchon me 17 deputetë.
Melenchon dhe Le Pen premtojnë një betejë deri në fund dhe përpiqen të turbullojnë llogaritë e mandatit të ri të Macron që në fillim. Edhe pas rezultateve javën e kaluar, Le Pen theksoi se rezultate të tilla ofrojnë bazën për një rezultat të mirë në zgjedhjet e ardhshme për Asamblenë Kombëtare, duke marrë parasysh se grupi aktual parlamentar ka vetëm 6 përfaqësues. "Unë nuk do të largohem kurrë nga populli i Francës dhe, si kurrë më parë, do të jem konsistent me francezët dhe Francën", tha Le Pen, duke i hapur rrugën një koalicioni të krahut të djathtë në zgjedhjet e ardhshme Zemur, megjithëse i pakënaqur me rezultatin e Le Pen, bëri thirrje gjithashtu për një koalicion të radikalëve të krahut të djathtë si "diçka e nevojshme".
“Të dy finalistët këtë javë patën mbështetjen e 1/3 së votuesve të regjistruar”, tha Melanchon pas rezultateve të zgjedhjeve të kësaj jave, pasi humbi me më pak se 1.5% ndaj Le Pen në rrethin e dytë të zgjedhjeve. Veterani i së majtës në përpjesëtim të drejtë me të djathtën kërkon bashkimin e të majtëve për zgjedhjet e ardhshme. Melanchon shkon aq larg sa e prezanton veten si „kryeministri i ardhshëm i Francës“. Duke iu referuar pjesëmarrjes më të dobët në 50 vitet e fundit, pjesërisht për shkak të abstenimit të mbështetësve të Melanchon, nuk është larg së vërtetës të thuhet se një numër i madh francezësh votuan për "të keqen më të vogël" këtë javë.
Opsioni për Republikën e Gjashtë Franceze?
Nga një këndvështrim i jashtëm, shohim se fitorja e Macron nuk është aq e keqe. Për më tepër, një numër i kënaqshëm sondazhesh i jep En Marche një fitore të kënaqshme! , dhe disa madje shkojnë një hap më tej, duke u dhënë atyre një shumicë absolute. Por duke pasur parasysh pjesëmarrjen e ulët, pakënaqësinë e madhe të dy kandidatëve dhe teorinë e "të keqes më të vogël", marzhi dyfish më i vogël i fitores së Macron dhe veçanërisht momenti vendimtar i reflektuar në rritjen e radikalëve në Francë me mbi 55% në raundin e parë, këto rezultate do të jepnin vetëm një "pamje utopike" afatshkurtër të shoqërisë franceze.
Parulla fillestare e së majtës radikale të Melanchon është "Republika e Gjashtë", e cila do të ishte antipodi i figurës së fuqishme të presidentit në sistemin politik francez. "Rritja e abstinencës dhe protestat gjithnjë e më të dhunshme janë rezultat i një sistemi jofunksional që i kushton shumë pushtet dhe vëmendje figurës së presidentit," tha Paul Alies, një përfaqësues prej kohësh i Republikës së Gjashtë dhe një profesor i shkencave politike në Universitetin e Montpellier.
Ajo që do të theksoja si momentin më të rëndësishëm në gjithë këtë është sigurisht ngritja e partive radikale. Qendra në Francë nuk ka asnjë politikan tjetër përveç Macron, i cili është po aq i popullarizuar sa Le Pen, Zemour dhe Melanchon. Partia e Macron mund të zhduket lehtësisht për zgjedhjet e ardhshme, gjë që e shohim përmes rezultatit të dobët të Partisë Socialiste në zgjedhjet pas presidencës së Hollande, që nuk do të ishte precedent në historinë e gjatë të Republikës së Pestë. Ajo që mbetet gjatë këtyre pesë viteve është një betejë e ashpër mes qendrës dhe radikalizmit, një betejë që mund të jetë vendimtare si për Francën, ashtu edhe për Evropën.
Presidenca Franceze: Ndikimi në Integrimin Evropian të Ballkanit Perëndimor
Zgjedhjet për Pallatin Elysee dhe Asamblenë Kombëtare përkojnë me presidencën franceze, e cila përfundon në fund të muajit qershor. Vetoja franceze ndaj Maqedonisë dhe Shqipërisë ka tronditur imazhin e Francës në Ballkanin Perëndimor, siç tregojnë edhe hulumtimet e kryera. Pothuajse 1/4 e të gjithë të anketuarve deklaruan se Franca nuk është një partner i besueshëm për aspiratat e vendeve të tyre për t'u anëtarësuar në BE dhe vetëm 1/3 e kundërshtuan deklaratën "Franca kontribuon në avancimin e përgjithshëm të procesit të anëtarësimit në BE".
Këtë qershor, Parisi do të presë për herë të dytë Samitin e Ballkanit Perëndimor si pjesë e Procesit të Berlinit, gjashtë vjet më vonë. Ky samit parashikon krijimin e grupeve të ndryshme të mendimit, qëllimi i të cilave do të ishte përmirësimi i marrëdhënieve dypalëshe ndërmjet Brukselit dhe Ballkanit Perëndimor. Forumi i ekspertëve do të synojë të sjellë Francën më afër Ballkanit Perëndimor dhe një forum biznesi që synon përmirësimin e bashkëpunimit ekonomik dhe komunikimit të ndërsjellë, si dhe një strategji për të përmirësuar plotësisht komunikimin e Parisit me rajonin, janë vetëm një pjesë e agjendës së këtij qershori.
Frexit është një nga fjalët më të përdorura nga mbështetësit e Le Pen, ndonëse e kishte qetësuar retorikën në kontekstin e BE-së nga pesë vjet më parë, që tani avokon për BE-në si një "aleancë të lirshme shtetesh". Antiislamizmi do të ishte shkas vendimtar për integrimin evropian të Shqipërisë dhe sigurisht që edhe Maqedonia do të ishte nën një monitorim të tillë.
Sado që vetoja franceze nuk la vend për kujtim të mirë në Maqedoni dhe Shqipëri, shpresa është që përmes Samitit të ardhshëm në Paris të pritet Nyja Gordiane dhe të pasojë intensifikimi i procesit të integrimit evropian i Ballkanit Perëndimor.
Ju lutemi lexoni rregullat para se të komentoni ose shkarkoni Vini re: Pikëpamjet dhe qëndrimet e shprehura në këtë artikull janë të autorit dhe nuk pasqyrojnë domosdoshmërisht pikëpamjet e Institutit për Studime të Komunikimit ose donatorit.
