fbpx

Për bashkimin rreth historisë sonë të përbashkët – perandori Samoil erga omnes (III)

Naum Kajçev

Politika

12.07.21

Прегледи

Teksti është një përgjigje ndaj blog-ut "Bashkimi rreth 'të vërtetave historike' apo rreth dallimeve? (II)” nga Ognen Vangelov dhe Ljupço Risteski, botuar më 28 maj, 2021.

Naum Kajçev

Naum Kajcev 400x500Nëse vazhdimisht krijojmë dallime, ndarje dhe kufij, nëse nxisim tension dhe armiqësi, atëherë me shumë trishtim do ta praktikojmë foljen pezhorative angleze balkanize - "ndaj diçka në disa njësi të vogla politike që luftojnë njëra me tjetrën". Duhet të preferohet një variant tjetër - të ndajmë gjërat e përbashkëta dhe pozitive, dhe kështu të jemi më në harmoni dhe më të përgatitur për të ardhmen tonë të përbashkët evropiane.

Me këtë tekst të shkurtër do të doja nga ana ime të përfundoja diskutimin tim për emrin dhe karakterin e shtetit për sundimtarin e famshëm mesjetar të Prespës. Shpresoj se me të do të kontribuojmë në informimin më të mirë të publikut lexues në Republikën e Maqedonisë së Veriut dhe në Republikën e Bullgarisë.

Anëtarët e Komisionit të Përbashkët për Çështje Historike dhe Arsimore nga Republika e Maqedonisë së Veriut, Ognen Vangelov dhe Ljupço Risteski, përpiqen përsëri të japin një përgjigje për tekstin tim, në të cilin, sa për informim, se përveç burimeve, si të bizantologëve bashkëkohorë autoritarë nga Britania e Madhe dhe SHBA-të, janë përfshirë edhe burime nga Ballkani - Kroacia, Serbia, Shqipëria, Kosova, përfshi historianë shqiptarë nga Maqedonia e Veriut, shikojnë shtetin e perandorit Samoil në mënyrë të ngjashme: si Perandori Bullgare.

Cili është emri i shtetit të perendorit Samoil?

Në blogun e tyre të ri, të dy bashkëautorët përsëri nuk citojnë prova që Samoili ishte një sundimtar "sllav jo-bullgar" ose sundimtar "maqedonas". Megjithëse pa entuziazëm, ata pranojnë konkludimet e historiografisë bashkëkohore se Samoili ishte perandori i Bullgarisë: "Emërtimi i perandorive si bullgare është me të vërtetë i një rëndësie të dorës së dytë, madje dorës së tretë. Ne, si anëtarë të Komisionit, nuk dyshojmë dhe aspak nuk janë të diskutueshme emërtimet e atyre perandorive në studimet e ndryshme".

Sidoqoftë, një fije kaq pozitive e leximit të studimeve botërore për Bizantin, por edhe drejt bashkimit të historisë sonë të përbashkët, fatkeqësisht nuk u shkri në një vendim përkatës të Komisionit të Përbashkët për Historinë në takimin e 14-të, të mbajtur më 10 qershor 2021. Atëkohë, kolegët nga Maqedonia e Veriut, në kundërshtim me atë që kanë shkruar këta të dy, jo vetëm që nuk ishin dakord me tezën mbizotëruese të historiografisë bashkëkohore, e cila emërton shtetin e Samoilit si një perandori bullgare, por gjithashtu refuzuan çdo lloj diskutimi në lidhje me perandorin Samoil dhe kohën e tij. Nuk mendoj se kemi kontribuar në një të ardhme më të mirë për dy shoqëritë tona dhe të gjithë rajonin. Nëse e kufizojmë fushëveprimin e Komisionit, në kundërshtim me vetë Marrëveshjen për Miqësi dhe Fqinjësi të Mirë, vështirë se do të bëjmë hapa përpara.

Za obedinuvanjeto okolu nasata zaednicka istorija car Samoil erga omnes IIIBurimi: historycampus.org

Edhe për kombësinë mesjetare bullgare

Të dy bashkëautorët nuk mund ta mohojnë etnosin (kombësinë) bullgare të Mesjetës, duke pasur parasysh që një gjë e tillë do të nënkuptojë një rikthim në një konflikt serioz me shkencën botërore të Mesjetës - në tekstin e mëparshëm kemi treguar tashmë që studimet mbi Bizantin pranojnë gjerësisht ekzistencën e etnosit mesjetar bullgar. Ja se në çfarë mënyre e bën këtë pikërisht monografia e përmendur Romanland: Ethnicity and Empire in Byzantium nga Entoni Kaldelis, e cila shkurtimisht përqëndrohet pikërisht në këtë pyetje: "Shumica e popullsisë së Bullgarisë së pushtuar nga Romakët [mbretëria e Samoilit dhe nipit të tij Jovan Vladislav] ishin me shumë gjasë bullgare, flisnin gjuhë sllave dhe ishin ortodoksë - në atë kohë është e kotë të përpiqemi të bëjmë dallimin midis bullgarëve të parë [bullgarët antikë] dhe sllavëve. Për shkak të mungesës së teksteve narrative diskursive nga Bullgaria, siç kemi me bollëk nga Rumania [Bizanti], është e vështirë të rindërtohen konturet, natyra dhe fushështrirja e identitetit bullgar. Në shkrimet e sundimtarëve të Bullgarisë, bullgarët kundërshtojnë romakët - ose "grekët", siç i quajnë shpesh, duke ndjekur praktikën perëndimore dhe hungarezët. "Disa tekste gjysmë-historike bullgare nga periudha e okupimit romak [sundimi i Bizantit] janë ruajtur dhe ato zbulojnë rëndësinë e traditës shtetërore bullgare dhe kombësisë bullgare gjatë kohës së sundimit romak" (f. 234–235).

Të dy autorët vendosin të luftojnë me diçka ndryshe, të shpikur prej tyre, dhe më atribuojnë një frazë që nuk e kam përdorur kurrë - "kombësi e konsoliduar", ose "kombësi e konsoliduar bullgare". Termi i diskutueshëm "kombësi e konsoliduar" sugjeron një kuptim afër termit "komb", i cili gjithashtu nuk është përdorur kurrë për periudhën e Mesjetës nga anëtarët bullgarë të Komisionit.

Bashkëautorët madje citojnë këtë shprehje në nëntitujt e veprës së tyre. Nëse ata lexojnë keq dhe zëvendësojnë botimet e mia që janë në dispozicion në formë elektronike për çdo lexues, atëherë çfarë mund të bënin ata me tekste të tjerë të vjetër dhe më pak të arritshëm që janë të rëndësishëm për shkencën e historisë?

Në fakt, blogu i dy bashkëautorëve vazhdon të rishikojë diçka krejtësisht të ndryshme - a kanë kombet bashkëkohore, a kemi ne sot ndonjë lidhje me perandorin Samoil dhe me kombësinë mesjetare bullgare? Teksti i tyre i kushtohet shekullit XIX-XX, problemeve të zakonshme në krijimin e kombeve, duke cituar punime që studiohen në vitet e para të fakulteteve. Kjo është një temë krejt tjetër, për të cilën kemi shkruar mjaft në botimet shkencore, dhe gjithashtu në тtekstet për audiencën e Res publica.

Përmes një kuptimi të përbashkët të perandorit Samoil për një të ardhme harmonike evropiane

Siç kemi treguar, perandori Samoil përcaktohet qartë nga historiografia botërore, si dhe nga Komisioni i Përbashkët për Histori me vendimin e tij nga viti 2019 për shënimin e përbashkët të festës së tij. Ai nuk mund të përfaqësohet në një mënyrë për shtetarët, politikanët dhe shoqërinë, dhe në një tjetër për studentët në Maqedoninë e Veriut. Ai është një dhe i përbashkët për të gjithë - perandori Samoil erga omnes.

Nëse vazhdimisht krijojmë dallime, ndarje dhe kufij, nëse nxisim tension dhe armiqësi, atëherë me shumë trishtim do ta praktikojmë foljen pezhorative angleze balkanize - "ndaj diçka në disa njësi të vogla politike që luftojnë njëra me tjetrën". Duhet të preferohet një variant tjetër - të ndajmë gjërat e përbashkëta dhe pozitive, dhe kështu të jemi më në harmoni dhe më të përgatitur për të ardhmen tonë të përbashkët evropiane.

 

Shënim: Anëtarët e Komisionit të Përbashkët, Ognen Vangelov dhe Ljupço Risteski, me rastin e përgjigjes së z. Kajçev ndaj tekstit të tyre, për Res publica shprehen si në vijim:

"Gjithçka që kishim për të thënë në lidhje me këtë temë, thamë dhe nuk do të përsëritemi deri në pafundësi, siç po bën z. Kajçev. "Diskutimi që rihapet pas gati dy muajsh është një temë e mbyllur për ne."

 

Ju lutemi lexoni rregullat para se të komentoni ose shkarkoni
Vini re: Pikëpamjet dhe qëndrimet e shprehura në këtë artikull janë të autorit dhe nuk pasqyrojnë domosdoshmërisht pikëpamjet e Institutit për Studime të Komunikimit ose donatorit.

Naum Kajçev

Naum Kajçev jep leskione në lëndën Historia e re dhe bashkëkohore e Ballkanit në Universitetin e Sofjes "Shën. Klementi i Ohrit”. Ai është autori i librave Maqedonia, e lakmuar: ushtria, shkolla dhe ndërtimi i kombit në Serbi dhe Bullgari (1878-1912) dhe Iliria nga Varna në Vilah: rilindja kombëtare kroate, serbët dhe bullgarët (deri në vitin 1848). Ai është gjithashtu nënkryetari i Komisionit të Përbashkët për Çëshjte Historike dhe Arsimore midis Bullgarisë dhe Maqedonisë të Veriut.