Безидејност и почеток од крајот. Претседателот на ХОТАМ, Крсте Блажевски, во период на нова зимска сезона упатува на фактот дека ниту една влада во последните 30 години не направила суштински промени за македонскиот туризам. Многу планови, малку реализација и неостварена желба за туристи кои постојано ни „бегаат“.

Од осамостојувањето на Македонија речиси секоја власт најавува инвестиции во нови скијачки центри. Заедничко за сите е што бомбастичните планови се презентираат без никаква анализа за влијанието врз животната средина или за хидрометереолошките услови на избраните локации. За секоја планина се реплицираат физибилити студии, реализација - нема. Во исто време веќе постоечките ски центри остануваат со старите проблеми и без никаква инвестиција.

Македонија може да се пофали со бројни физибилити студии за проекти на македонските планини кои завршиле во фиока. Се препраќаат идеи и стратегии кои остануваат само на хартија.

„Од почетокот на пандемијата се носеа тешки одлуки, но пред секоја од нив имаше анализа.“ Педијатарот, Д-р Ангелчо Андоновски смета дека треба да се следат најновите научни достигнувања поврзани со коронавирусот, но не мораме први да ги спроведуваме ако сметаме дека тоа не е нужно во овој момент.

„Имунизацијата против витално загрозувачки болести што биле во минатото ги заборавивме затоа што ги имаме вакцините.“ Педијатарот Д-р Аспазија Софијанова смета дека не смееме да оставиме на случајност дали и како ќе ги заштитиме децата од Ковид-19. Тврди дека вакцината ќе помогне да ги заштитиме, да се шири но и да мутира вирусот.

Калифорниски, Делта, Омикрон... многу соеви – малку решенија. Дел од научниците во светот се надеваат дека со вакцинација ќе се заштитат децата и ќе се помогне во воспоставување на целосна контрола на коронавирусот. Микробиологот Пановски апелира на смиреност и разумност. Твдри, притисокот за вакцинација на деца против Ковид-19 е неоправдан.

Ќе се извлече ли светот од пандемијата ако ги боцнеме децата? Македонија ги набави првите дози наменети за најмалите, родителите збунети, докторите со поделени ставови. Новиот сој Омикрон доминира во светот, дали ризикуваме повеќе ако ги имунизираме или ако не ги имунизираме? Дали ќе ги следиме препораките на СЗО или ќе се водиме според нашето досегашно искуство? Во најновиот поткаст на Рес публика на оваа тема разговараме со микробиологот Никола Пановски, педијатарката Аспазија Софијанова и педијатарот Ангелчо Андоновски.

Енергетските власти во Северна Македонија тврдат дека кризата со енергенси не можеше да се предвиди и оти изборниот процес во земјата ја одложи можноста навремено да се интервенира. Експертите во видео поткастот на Рес публика препорачуваат државата да набави енергенси за следните 150 дена додека се бара долгорочно решение како ќе се функционира во услови на светска енергетска криза.

Замор и при најмал напор, е најчестиот симптом во пост-КОВИД фазата којшто упатува на промени на срцевиот мускул, а од овие последици не се поштедени ни децата, велат инфектологот Катица Маранѓозова и детскиот пулмоалерголог Благица Манчева. Трансмисијата во училиштата по првиот месец од учебната година е мала, но велат дека најавениот скрининг во училиштата може да го намали ширењето на КОВИД-19. Предлагаат скрининготј да се прави најмалку еднаш неделно.

„Политика е сѐ околу нас и со активизмот одат рака под рака.“ Група ентузијасти и долгогодишни борци за зелени локални политики ќе се борат да ја освојат довербата на гласачите на претстојните избори. Нема да ветуваат невозможни нешта и се надеваат оти со нивното влегување во градските совети ќе си ги „вратат“ општините назад. Се противат на партиските климачи на глава и луѓето кои зависат од нечии интереси. Во новиот поткаст на Рес публика зборуваат дека се приморани да влезат во политиката за директно да влијаат врз квалитетот на животот на граѓаните.

Никој не понесе одговорност за поплавите во скопскиот регион пред пет години, кога настрадаа 23 лица, а пет институции затаија, вели професорот Александар Трендафилов од Факултетот за шумарски науки. Тој апелира проблематиката да се издигне на државно ниво. Од Центарот за управување со кризи, во видео поткастот на Рес публика најавуваат дека до крајот на годината ќе биде активиран единствениот европски број за итни повици со што ќе се комплетира системот за тревожење.

Додека членките на ЕУ се приспособуваат да се приклучат на заедничкиот систем на ковид пасоши, останатите земји ќе мора да се усогласат со принципите на Унијата и СЗО. Надлежните во регионот велат дека нема да биде едноставно да се формира единствен систем на ковид пасоши. Десетиците илјади граѓани од регионот кои се вакцинираа во Србија зелениот сертификат, доказ за вакцинација, можат да го добијат преку услугата за странци на интернет страницата на електронската управа или преку електронска пошта. Соговорниците во видео поткастот на Рес публика препорачуваат граѓаните сè уште да ги проверуваат ограничувањата во земјите пред да патуваат.

Владата нема да го повлече Законот за продажба на државно земјоделско земјиште којшто овозможува откуп на закупените парцели по 10 години за евтини пари. Ресорниот министер, Аријанит Хоџа во поткастот на Res publica вели дека дел од забелешките на стручната јавност ќе се вметнат во Законот, додавајќи дека ќе се внимава на јавниот интерес и дека земјоделското земјиште нема лесно да се пренаменува во градежно. Опозициската ВМРО ДПМНЕ ќе го блокира Законот во Собранието и дека се минимални шансите да се договорат со власта да ја поддржат идејата за продажба на земјоделско земјиште.

Во деновите кога судот им ги одбива тужбите на новинарите кои извлекоа жива глава од Собранието на 27 април 2017 г, новинарите бараат системски промени кои ќе ја штитат нивната безбедност, подобри услови за работа и соодветно вреднување на работните часови. Пандемијата силно ја погоди оваа професија. Фелата изгуби петмина колеги, а десетици останаа без работа. Помошта од властите беше парцијална и недоволна.  На Меѓународниот ден на слободата на медиумите, во поткастот на Рес публика зборуваат Драган Секуловски, извршен директор на ЗНМ, новинарката Наташа Стојановска и претседателот на ССНМР Павле Беловски.

Во БиХ група граѓани поднесе кривична пријава против властите. Бараат одговорност за доцнењето на вакцините и големиот број смртни исходи од вирусот. И покрај масовното вакцинирање, со 15 % имунизирани, Србија е далеку од колективен имунитет. За да се успори ширењето на корона вирусот треба да е вакцинирано 70 до 80 отсто од населението. Претпоставките се дека секој трет човек во С. Македонија имал контакт со корона вирусот. Во видео поткастот на #ResPublicaMK зборуваме за перспективите и динамиката на процесот на вакцинација во регионот.

Европската Унија не ги исполни ветените очекувања на Балканот и затоа луѓето од овие земји се лути и разочарани. Соговорничките од регионот коишто ги следат европските процеси, во поткастот на #ResPublicaMK велат дека ЕУ нема лесно да го врати изгубениот кредибилитет. Но и покрај евроскептицизмот, младите заминуваат во ЕУ бегајќи од домашните клиентелистички системи.

Горан Садикаријо од Фондот на холокаустот на Евреите од Македонија вели дека секој медал има две страни: за Бугарија едната е спасувањето на Евреите, а другата е депортацијата. „Кога самите ќе бидат подготвени и свесни за злосторствата кои што ги имаат направено нивните претходници, мислам дека ќе дојде време и ќе созрее моментот тоа да се признае“, додава тој. Ернест Херцог од Светскиот еврејски конгрес вели дека историјата не може да се прикажува селективно и во моментот кога ќе почне да се избира кои вистини ќе бидат прикажани, а кои ќе се скријат под килимот, се случува негативна ревизија на историјата која никако не може да се оправда.

Бројките на новозаразени се намалуваат, се засилуваат рестриктивните мерки во пресрет на празниците. Коронавирусот ги откри слабите точки на здравствените системи од регионот - недостиг од инфраструктура, кадар, опрема. Во поткастот на Рес публика од студиото на МРТ 1 разговаравме со првите луѓе на фронтот со корона вирусот во Хрватска, Албанија и Македонија.

„Сѐ повеќе европски влади се јавуваат во Софија и велат дека ветото е неразумно. Мора да попуштите, да го укинете. Ако тоа не се случи никој нема да го обвини Скопје и тоа е важно“, вели Гералд Кнаус од Европската иницијатива за стабилност. Според професорот Флориан Бибер не е европска позиција да се блокира Северна Македонија од започнување на преговорите, додавајќи дека е важно да се градат сојузништва за да се продолжи притисокот врз Бугарија.

Пандемијата, донесе промени во секојдневието на младите луѓе. Придржувајќи се до мерките за превенција, физичката дистанца ја подразбираат како социјална дистанца, која дополнително ги ранува во овој за нив бурен животен период. Психолозите советуваат да се следат промените во однесувањето на младите и да им се пружи поддршка за да го зачуваат менталното здравје. Училишните психолози ги охрабруваат учениците да им се обратат кога им треба помош. #РесПубликаМК поткаст со училишниот психолог, Јасмина Дечков од О.У. „Партенија Зографски“ во Скопје и психологот Иво Куновски од Клиниката за психијатрија.