Овој труд го поставува прашањето за потребата од „детоксикација“, етичко прочистување на наративот во дигиталниот простор. Сериозното навлегување на говорот на омраза и лажните вести во оваа област станува сериозен етички проблем за секое општество. Република Северна Македонија не е исклучок од ваквите глобални комуникациски трендови. Трудот претставува авторска анализа на неколкумесечните трендови во медиумското известување за време на Локалните избори во Општина Карпош во 2013 година, преку податоци од платформата за големи податоци и анализа на говорот на омраза на хомофобична основа во киберпросторот за време на Парадата на гордоста во 2021 година. И двата случаи покажуваат дека лажните вести и говорот на омраза имаат висок степен на вирулентност, при што приоритет е вистината, потоа медиумите што прифаќаат таков говор, потоа пошироката јавност и, особено, младите, како најчести консументи на таквиот говор. Истражувањата покажуваат дека изворот на таквиот говор е политичкиот дискурс, а религијата, традицијата, идеологијата, сексуалната ориентација, менталното здравје и другите разлики се злоупотребуваат за лични цели. И двата случаи покажуваат дека говорот на омраза има растечки тренд и дека е навистина потребно да се направи прочистување на повеќе фронтови. Првото е воведување регулатива во сајберпросторот, строго против говорот на омраза, но со соодветно внимание на правото на слобода на говор, т.е. претпазливост против хиперрегулација и второ, долгорочно, но и со долгорочен фидбек, е медиумската писменост која треба да започне од најрана возраст, односно од моментот кога младата популација првпат ќе се запознае и ќе почне да користи секаков вид комуникациски киберпростор. Во Република Северна Македонија, веќе се преземени
некои чекори во законодавството, со донесување етички кодекси, делумно криминализирање на говорот на омраза, како и во областа на медиумската писменост во сосема рудиментирана форма.
Клучни зборови:
Етика, дигитален говор, говор на омраза, лажни вести
